Dziś powiemy sobie o konstytucji 3 maja. Lekcję o tym wydarzeniu nagraliśmy 2 maja, czyli dzień przed rocznicą.
Ale co to jest konstytucja? Konstytucja to jest zbiór praw - co wolno, a czego nie wolno. Ale w konstytucji są najważniejsze prawa.
Dlaczego jednak konstytucja 3 maja 1791 roku była taka ważna. Aby to zrozumieć musicie wiedzieć jak traktowano ludzi przed tą konstytucją. Ludzie bogaci byli lepiej traktowani niż biedni. Np. jeżeli ktoś pobił kogoś bogatego to dostał karę, ale jak pobił kogoś biednego to nie było kary.
Przed wprowadzeniem tej konstytucji nie było równości ani sprawiedliwości. Dlaczego były różne kary?
Konstytucja 3 maja starała się to wszystko zmienić. W Polsce żyli szlachcice czyli tacy bogaci ludzie, mieszczanie czyli ludzie, którzy żyli w miastach i np. robili buty oraz chłopi, którzy uprawiali pola dla szlachciców. Kiedyś mieszczanin był karany za pobicie szlachcica, ale szlachcic nie był karany za pobicie mieszczanina. Teraz konstytucja 3 maja to zmieniła i mieszczanie mieli takie same prawa jak szlachcice. Niestety chłopi dalej nie mieli równych praw.
Tak więc konstytucja 3 maja była lepszym prawem niż były przed nią, ale my dzisiaj mamy jeszcze lepsze prawa, bo dzisiaj wszyscy nawet chłopi mają takie same prawa.
Teraz spójrzmy na obraz Jana Matejki pod tytułem “Konstytucja 3 Maja 1791 roku”. Ten obraz będzie na obrazku do tego odcinka podkatu. Będzie go można także znaleźć na naszej grupie na facebooku oraz na stronie historiawgdzieci.pl. Linki oczywiście będą w notatkach do audycji.
Jan Matejko namalował ten obraz 100 lat po tym wydarzeniu. Konstytucję uchwalono w 1791, a Matejko namalował obraz Konstytucja 3 maja w 1891 roku czyli równe sto lat później. Dzisiaj czyli w 2018 roku mineło już 227 lat od uchwalenia Konstytucji 3 maja.
Wróćmy jednak do obrazu. Na obrazie z lewej strony widać króla. Czy go widzicie, ma długi czerwony płaszcz koronacyjny.
Niektórzy byli zadowoleni z konstytucji, a inni nie.
Najmniej cieszy się ten pan, który leży. Czy widzicie go? Czy widzicie co trzyma ten pan, który leży na ziemi? Ten pan trzyma swojego synka.
Czy ta konstytucja była zła?
Czemu wtedy byli ludzie, którzy nie chcieli wprowadzenia konstytucji, która dawałaby równe prawa?
Było też takie złe prawo, które pozwalało jednej osobie zepsuć każde plany. Jeżeli np. wszyscy się na coś zgodzili, ale jedna osoba powiedziała Liberum Veto to nie wolno było tego zrobić. Konstytucja 3 maja zniosła właśnie to prawo Liberum Veto.
Za każdym razem, gdy ludzie chcieli zrobić coś dobrego wystarczyła jedna zła osoba, która się nie zgadzała i mogła mówić Liberum Veto wiele razy i popsuć innym wszystkie plany. Ale konstytucja 3 maja usunęła to złe prawo czyli Liberum Veto.
Co więc dobrego zrobiła konstytucja 3 maja?
Konstytucja 3 maja wprowadzała równość wobec prawa. Czy wiecie co to jest równość?
Równość wobec prawa oznacza, że każdy dostanie taką samą karę za takie samo przestępstwo.
Na obrazie widać, że ludzie niosą dwóch panów. Jeden z nich trzyma w ręce konstytucję 3 maja. Ci dwaj panowie to marszałkowie. Jeden jest Polakiem, a drugi Litwinem. Czemu jest dwóch marszałków?
W tamtych czasach Polska i Litwa były razem połączone. Wiecie jak się nazywało takie państwo? Czyli jak się nazywało państwo czyli połączenie Polski i Litwy?
Gdy uchwalono konstytucję 3 maja nasz kraj nazywał się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Obojga, bo były dwa kraje czyli Polska i Litwa.
A jak się dzisiaj nazywa nasz kraj? Jak brzmi taka oficjalna nazwa naszego kraju?
Oficjalna nazwa to Rzeczpospolita Polska, w skrócie mówi się RP. Teraz jest tylko jeden kraj, a więc nazwa to Rzeczpospolita Polska, ale w tamtych czasch czyli 227 lat temu oficjalna nazwa brzmiała Rzeczpospolita Obojga Narodów. Może się jeszcze zastanawiacie co znaczy słowo “rzeczpospolita”? Rzeczpospolita znaczy to samo co republika - oznacza to, że dany kraj nie należy do króla, albo szlachty, ale należy do każdego obywatela. My w Polsce mówimy rzeczpospolita, a w innych krajach ludzie nazywają to republiką, ale to jest to samo.
Co zapamiętaliście z dzisiejszej lekcji?
3 maja 1791 roku uchwalono konstytucję, którą dzisiaj nazywamy konstytucją 3 maja. Konstytucja to zbiór najważniejszych praw. Ta konstytucja dawała takie same prawa szlachcie i mieszczaństwu oraz znosiła liberum veto. Dużo ludzi było złych na wprowadzenie tej konstytucji, ale dużo innych ludzi się cieszyło.
Dziękuję wam bardzo za wysłuchanie. W notatkach do podkastu będą linki na grupę na facebooku oraz na naszą stronę. Adres strony to historiawgdzieci.pl. Jeżeli te audycje wam się podobają to możecie wesprzeć nasz podkast pieniężnie poprzez patronite. Są za to różne nagrody jak np. udział w naszej audycji. Możecie wesprzeć nas też poprzez pokazanie waszym znajomym naszego podkastu. Opowiedzcie innym o tej audycji jeżeli wam się podoba.

Link do konta na Patronite:
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci
Link do iTunes:
https://itunes.apple.com/gb/podcast/historia-polski-dla-dzieci/id1344761794?mt=2
Link do grupy na Facebooku:
https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieci
Link do strony:
http://www.historiawgdzieci.pl/

My całą grupą wyjeżdżamy teraz na wakacje do Włoch. Będziemy niedaleko tego miejsca gdzie napisano polski hymn. Odwiedzimy też zapewne Wenecję czyli miasto, gdzie mieszkali krzyżacy zanim przybyli do Polski. Być może pojedziemy także na tą górę, którą pomagał zdobywać polski misiu czyli Wojtek. We Włoszech także można się uczyć polskiej historii. Zanim wyjadę postaram się nagrać dalsze odcinki, tak aby co tydzień ukazał się jeden.
Teraz już dziękuję wam za wysłuchanie tej audycji i do usłyszenia w następnej. Mam nadzieję, że za tydzień.