3 MAY 2024 · Nie wiemy dokładnie kiedy się urodził. Został jednak ochrzczony 26 kwietnia 1564 roku. Zmarł 23 kwietnia 1616 mając 52 lata. Zmarł podobno po libacji w swoje urodziny. Tak więc urodził się też prawdopodobnie 23 kwietnia. Jego rodzicami byli John i Mary. Gdy William miał jakieś 3 miesiące na Stratford-upon-Avon spadła zaraza. Zmarło wtedy wiele dzieci, ale przyszły poeta przeżył. Był 3 dzieckiem z ośmiu, które się urodziły Johnowi i Mary. Ponieważ jednak dwoje pierwszych zmarło Wiliam był najstarszy z rodzeństwa. John Shakespeare jego ojciec przybył do Stratford-upon-Avon około 1551 czyli 13 lat przed urodzeniem Wiliama. Ożenił się z Mary Arden, córką miejscowych właścicieli ziemskich. John wykonywał wiele zawodów. Znany jest jako wytwórca rękawiczek, ale zajmował także wiele stanowisk urzędowych. Np.  ale taster czyli urzędnik odpowiedzialny za sprawdzanie jakości oraz wagi takich produktów jak chleb czy piwo. W 1568 osiągnął stanowisko burmistrza. Wiliam miał wtedy 4 latka. Później jednak dostał kilka wyroków. Handlował wełną bez pozwolenia, pożyczał pieniądze na lichwiarskich procent. Możliwe też, że był katolikiem. W 1558 za rządów Elżbiety I parlament uchwalił Act of Supremacy. Uznaje się, że wtedy powstał kościół anglikański. Wprawdzie to ojciec Elżbiety I czyli Henryk VIII oderwał kościół angielski spod władzy Rzymu. Był to jednak w zasadzie katolicyzm tyle, że nie uznający papieża. Później Edward VI chciał wprowadzać kolejne reformy religijne, ale umarł. Potem królowa Maria I próbowała zawrócić reformy i przywrócić katolicyzm. Po niej rządy objęła Elżbieta I i dopiero wtedy wp18:02rowadzono reformy religijne, które przetrwały do XX wieku. Urzędnicy piastujący funkcje państwowe np. burmistrze musieli uczęszczać na msze anglikańskie, gdzie odnotowywano, kto przyjął protestancką komunię, a kto nie. Nie mamy dokumentów dotyczących Johna Szekspira, ale wiele lat później Zuzanna, córka Wiliama Szekspira została zanotowana jako ta, która nie przyjęła anglikańskiej komunii świętej podczas Wielkanocy. Możliwe więc, że również John Szekspir stracił stanowisko burmistrza przez to, że w ukryciu był katolikiem. O wielu członkach tej rodziny mówi się to samo. Niestety nie mamy żadnych pewnych dowodów, a same przypuszczenia. Poza tym przypominam, że istnieją dokumenty co do spraw karnych wytoczonych Johnowi Szekspirowi. Jak by nie było sytuacja młodego Wiliama zmieniła się diametralnie. Jego rodzice zubożeli. 27 listopada 1582 Wiliam Szekspir dostał specjalną licencję pozwalającą mu na ślub. Miał on dopiero 18 lat, a więc był niepełnoletni. Dostał jednak pozwolenie na ślub z 26 letnią Anną Hathaway. Sześć miesięcy później w 1583 urodziła się wspomniana już córka Zuzanna. Po dwóch latach w 1585 przyszły na świat bliźniaki Hamnet i Judith. Niestety syn Hamnet zmarł w wieku 11 lat. Pozostały dwie córki Zuzanna (Susanna) oraz Judith. Były to czasy gdy nie było jeszcze reguł zapisu wielu słów. Np. Wiliam swoje nazwisko zapisał przynajmniej na 6 różnych sposobów. Podobnie było z imieniem jego syna Hamnet - czasem zapisywano je jako Hamlet. Lata po urodzeniu bliźniąt czyli od 1585 do 1592 to tzw. stracone lata (lost years). Nie wiemy co w tym czasie robił Wiliam. Jednak po tych 7 latach znajduje się on już w Londynie pracując jako aktor. Co robił wcześniej? Prawdopodobnie uczył w miejscowej szkole. Później być może dołączył do grupy teatralnej, która przechodziła przez Stratford. Istnieją zapisy mówiące o tym co grali. Jest też informacja o tym, że jeden z aktorów zginął w bójce. Być może Wiliam go zastąpił i przyłączył się do tej grupy wędrujących aktorów. Wiliam Szekspir rozpoczął swoją karierę aktorską i pisarską najpóźniej w 1592 roku. W tym właśnie roku miał napisać trylogię Henryk VI. Rok później napisał Ryszarda III. Panowała wtedy Elżbieta I z rodu Tudor. Ryszarda III pokonał jej dziadek Henryk VII. Nie dziwi więc, że główny bohater Ryszard III jest przedstawiony w negatywnym świetle. Jednak Szekspir nie pisał jedynie historycznych sztuk dla rządzących Tudorów. Tego samego 1593 roku miała powstać jego pierwsza komedia, której tytuł brzmi Komedia omyłek. Dlaczego jednak nie wiemy kiedy dokładnie zostały napisane te sztuki? Dzisiaj jako datę powstania liczy się datę publikacji lub datę pierwszego przedstawienia sztuki. My jednak nie wiemy kiedy pierwszy raz były wystawione te sztuki. Istnieją też wcześniejsze wersje sztuk opublikowanych później. Z porównania wynika ciekawy wniosek. Szekspir nie pisał gotowych wersji, ale jego sztuki zmieniały się w czasie. Widział on reakcję ludzi i zmieniał dialogi, akcję i inne rzeczy aby stały się one ciekawsze. Tak więc wersje, które my mamy dzisiaj to wersje końcowe, już po wprowadzeniu poprawek. Szekspir należał do Trupy Lorda Szambelana. Ich patronem był Henry Carey, który miał stanowisko szambelana na dworze Elżbiety I. Stąd nazwa. Gdy Elżbieta I umarła w 1603 roku trupą zaopiekował się nowy król Jakub I Stuart. Stali się wtedy znani jako Trupa Króla, dosłownie King's Men. Przypomina to współczesne firmy, które kupują np. zespoły piłkarskie wstawiając nazwę firmy w nazwę zespołu. Podobnie wtedy wspieranie trupy teatralnej było swego rodzaju PR dla Jakuba I. W 1599 powstał Globe Theatre. Jednym z udziałowców był Wiliam Szekspir. Mieszkał on i pracował w Londynie, ale często wracał do Stratford-upon-Avon. Zarabiał tak dobrze, że kupił ziemię i zaczął budować posiadłość nazwaną New Place czyli Nowe Miejsce. Tam też przeprowadziła się jego rodzina. W 1609 w Londynie wybuchła pandemia dżumy. Teatry pozamykano. Ten czas Szekspir spędził na pewno z rodziną. W 1613 roku spłonął teatr Globe. Prawdopodobnie właśnie wtedy wrócił on na stałe do rodzinnego miasteczka. Jedną z jego ostatnich sztuk jest The Tempest czyli Burza. Opisuje tam historię ojca, który stara się zadbać o los jego córki. Wiliam miał dwie córki Sussanę oraz Judith. Pierwsza wyszła za mąż za miejscowego lekarza i miała z nim córkę Elżbiętę, jedyną wnuczkę jaką znał Szekspir. Druga córka Judith wyszła za mąż za Thomasa Quineya. 25 marca 1616 roku Szekspir napisał swój testament, a dzień później wyszło na jaw, że jego zięć, mąż Judith miał dziecko z inną kobietą. Wiliam zapisał większość swojego majątku i posiadłość starszej córce Susannie, ze wskazaniem aby przekazała to swojemu synowi. Ona miała jednak jedynie wspomnianą już córkę Elżbietę. Judith i jej niewierny mąż Thomas mieli trójkę dzieci. Elżbieta nie miała dzieci, choć dwa razy wyszła za mąż. Trójka dzieci Judith też nie miała potomków i tak zakończyła się linia dziedziców Wiliama Szekspira. Posiadłość zbudowana w New Place przeszła w ręce obcych ludzi. W 1756 roku właściciel zniszczył drzewo morwy. Podobno miał je zasadzić sam Szekspir i przybywało pełno ludzi aby je zobaczyć. Wzburzyło to ludzi z miasta, którzy zarabiali na tych turystach. Ze złości wybili wszystkie okna w New Place. Ostatecznie trzy lata później dom został zniszczony. Tak więc dziś w Stratford można zobaczyć dom, w którym Szekspir się urodził, ale nie ten, który sobie zbudował.

30 APR 2024 · 6 stycznia 1813 (lub 16 stycznia 1815) - Hipolit Cegielski (narodziny) 1837 - Karol Marcinkowski (powrót do Poznania) 1838 - Spółka Akcyjna Bazar (powstanie) 1841 - Walentyna Motty (małżeństwo) 1841 - Poznańskie Towarzystwo Pomocy Naukowej (powstanie) 1846 - niepokoje (powstawnie wielkopolskie) 15 kwietnia 1872 - pierwszy strajk w zakładach Cegielskiego Jarosław Urbański jest autorem książki "Strajk. Historia buntów pracowniczych". Jest to historia ruchu pracowniczego. Osią tej historii jest istniejące nieprzerwanie od 178 lat przedsiębiorstwo Cegielskiego. Książka na stronie wydawnictwa https://www.rm.com.pl/product-pol-2115-Strajk-Historia-buntow-pracowniczych.html

8 APR 2024 · Tambora to wulkan na indonezyjskiej wyspie Sumbawa. Tambora jest zaliczana do stratowulkanów. Stratum po łacinie to warstwa, tak więc stratowulkan to wulkan zbudowany z kolejnych warstw. Stożek wulkanu staje się coraz wyższy, bo wypływająca lawa stygnie na zboczach tworząc kolejną warstwę. Najsilniejsza erupcja tego wulkanu miała miejsce 10 kwietnia 1815 roku. Podobno wulkan miał wtedy wysokość 4 kilometrów. Obecnie ma wysokość niecałych 3 kilometrów. Co się stało z tym brakującym kilometrem? Ma to związek z tzw. rokiem bez lata. Kiedy mówimy, że najsilniejsza erupcja wulkanu Tambora miała miejsce 10 kwietnia 1815 roku nie należy tego rozumieć jako pojedynczego wydarzenia. Wulkan zaczął być aktywny już w 1812 czyli 3 lata wcześniej. Pojawiały się wtedy chmury czarnego dymu. Można sobie wyobrazić, że budziły one niepokój, później jednak ludzie się przyzwyczaili. Tambora burczy i dymi, ale nic specjalnego się nie dzieje. Tymczasem w środku powstała zamknięta przestrzeń, w której rosło ciśnienie. 5 kwietnia 1815 roku doszło do wybuchu, który był słyszany nawet w odległości prawie 400 kilometrów. 6 kwietnia nastąpiło kilka słabszych wybuchów i na okolicę zaczął opadać popiół. Było to jednak nic w porównaniu z tym co się wydarzyło 10 kwietnia 1815 roku. Około 19 godziny lokalnego czasu w poniedziałek 10 kwietnia 1815 roku góra zmieniła się jak mówią opisy w płynny ogień. Około 20 na ziemię zaczęły upadać dochodzące do 20 cm wielkości pumeksy czyli porowate skały powstałe z magmy. Około 21 na ziemię zaczął opadać także popiół. Wkrótce potem potężny wicher zdmuchnął pobliską wioskę i to zarówno domy jak i potężne drzewa. Później we wszystkich kierunkach od wulkanu przeszła tzw. lawina piroklastyczna. Zjawisko to określa się też jako chmurę gorejącą. Są to gazy, popiół i okruchy skale, które mają temperaturę nawet 1000 stopni Celsjusza i pędzą z prędkością dochodzącą do 300 km/h. Ta lawina piroklastyczna zniszczyła wioskę, która nazywała się tak jak wulkan - Tambora. Lud, który tam zamieszkiwał także nazywał się Tambora. Nie zdziwi was chyba fakt, że pierwszym skutkiem wybuchu była całkowita zagłada ludu Tambora. Wybuch wulkanu wyrzucił w niebo około 40 km3 pyłu, który ważył około 10 miliardów ton. Oblicza się, że wulkan Tambora zmniejszył się o jakieś 1,5 kilometra. Wybuch wulkanu słychać było nawet w odległości 2,5 tysiąca kilometrów. Podobno Stamford Raffles, który był wtedy gubernatorem Singapuru początkowo wziął ten odgłos za wystrzał z pirackiego statku. Właśnie dzięki Rafflesowi tak wiele wiemy o wybuchu Tambory w 1815 roku. Wysłał on ekspedycję, która zbadała okolicę i oszacowała zniszczenia. Nie tylko przestała istnieć wioska u podnóża wulkanu. W wyniku wybuchu powstało tsunami, którego fale dochodziły do 4 metrów wysokości. Bezpośrednio wybuch zabił jakieś 10 tys. ludzi. W powietrze wzbił się pył, który zmienił pogodę na północnej półkuli na parę lat. Kolejny rok 1816 nazwano rokiem bez lata. Nie tylko nic nie rosło w wielu regionach, ale z powodu wilgoci rozwinęły się zarazy. Głód i te choroby zabiły około miliona ludzi. Wybuch wulkanu miał między innymi wpływ na politykę, religię i literaturę. Rok 1815, to rok kiedy Napoleon przegrał bitwę pod Waterloo. Dużo wtedy padało i artyleria francuska nie mogła zrobić dużej szkody armii angielskiej. Ten deszcz też był wynikiem zmiany pogody po wybuchu Tambory. Podczas wojen napoleońskich Brytyjczycy nie mogli podróżować na kontynent. Gdy więc Napoleona ponownie uwięziono w 1815 roku tłumnie ruszyli do Europy. Trafili jednak na 1816 czyli rok bez lata. Grupa takich Brytyjczyków zrobiła konkurs na powieść grozy i tak powstał Wampir oraz Frankenstein. Ten rok bez lata osłabił zdrowie Jane Austen, która zmarła w kolejnym 1817 roku. Tak Tambora zmieniła historię literatury, a co się zmieniło w polityce? Po kolejnym wygnaniu Napoleona do władzy wrócił Ludwik XVIII. Francja była zniszczona dziesięcioleciami wojny. Teraz dodatkowo przyszedł rok bez lata, głód i zarazy. Nic dziwnego, że Francuzi ponownie poczuli chęć do rewolucji. Nie był to jakiś wyjątek. Wiele krajów na północnej półkuli przeszło okres różnego rodzaju rewolucji właśnie z powodu głodu i zarazy, która się przetoczyła przez świat po wybuchu Tambory. Te warunki miały też wpływ na religię. Podczas roku bez lata czyli w 1816 Joseph Smith miał 11 lat. Ponieważ pola nie obrodziły jego rodzina zdecydowała się na przeprowadzkę. Przenieśli się do zachodniej części stanu Nowy Jork podczas tzw. wielkiego przebudzenia religijnego. Miało to wpływ na młodego Josepha, który zaczął mieć wizje. Później spisał Księgę Mormona czym założył nową religię. Ciekawe jest porównanie tego co spowodował wybuch Tambory w porównaniu z zanieczyszczeniem spowodowanym przez człowieka. Tambora wyrzuciła w powietrze dużo pyłu zawierającego między innymi związki siarki. Temperatura na całym świecie obniżyła się o pół stopnia na około dekadę. Z powodu głodu i chorób zmarło około miliona ludzi. Tambora była w stanie spowodować to wszystko w ciągu jednego wybuchu. Dzisiaj dużo się mówi o zmianach klimatu spowodowanych przez ludzkie zanieczyszczenia. Zauważmy jednak, że nawet jeżeli nie będziemy wypuszczać żadnych związków siarki do atmosfery to wystarczy kolejny wybuch wulkanu jak Tambora, aby zanieczyścić pół globu. Chociaż ludzie umierają z powodu ocieplenia to dalej o wiele więcej ludzi umiera z powodu niskich temperatur. Z tego powodu oziębienie po wybuchu Tambory było bardziej śmiertelne dla ludzkiej populacji.

26 MAR 2024 · Historia Anny Mazowieckiej z rodu Radziwiłł. Ostatniej realnej władczyni Mazowsza. Rozmawiałem z Dorotą Pudą-Pająk autorką książki "Dzieci Jagiellonów", w której Anna Mazowiecka pojawia się jako postać drugoplanowa. https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5027766/dzieci-jagiellonow-zygmunta-starego-i-barbary-zapolyi-losy-podlug-elzbiety-jagiellonki-w-1517-roku Chronologia: 1467 - narodziny Zygmunta Starego 1476 - narodziny Anny Radziwiłł 1496/7 - ślub Anna Radziwiłł i Konrada III Rudego 1497/8 - narodziny Zofii Mazowieckiej 1498 - narodziny Anny Mazowieckiej (córki) 1498 - początek romansu Zygmunta Starego z Katarzyną Telniczanką 1500 - narodziny Stanisława Mazowieckiego 1501 - śmierć Jana Olbrachta 1502 - narodziny Janusza III Mazowieckiego 1503 - śmierć Konrada Rudego, Anna Radziwiłł została regentką 1509 - odsunięcie Katarzyny Telniczanki (jej ślub z Andrzejem Kościeleckim) 1512 - ślub Zygmunta Starego z Barbarą Zápolyą 1518 - ślub Zygmunta Starego z Boną Sforzą 1520 - ślub Zofii Mazowieckiej ze Stefanem VII Batorym (nasz Stefan był IX Batorym) 1522 - śmierć Anny Mazowieckiej (Radziwiłł) 1524 - śmierć Stanisława 1526 - śmierć Janusza III 1528 - edykt po śledztwie w sprawie śmierci Stanisława i Janusza 1557 - śmierć Anny Mazowieckiej (córki)

18 MAR 2024 · Miasto San Antonio leży w Teksasie. Jak wskazuje jego hiszpańska nazwa (San Antonio znaczy Św. Antonii) to miasto należało kiedyś do Meksyku. Jego historia jest związana z walką o niepodległość Teksasu, bo właśnie przy mieście San Antonio znajdowała się misja Alamo. Tam doszło do oblężenia, które trwało od 23 lutego do 6 marca 1836. Dziś jednak zajmiemy się czymś co się wydarzyło 4 lata później. W styczniu 1840 roku umówiono spotkanie z Komanczami. Mieli oni przybyć z uwolnionymi jeńcami, których przypuszczano musiało być około tuzina Teksańczyków oraz drugiego tuzina Tejańczyków. Chodzi o Teksańczyków mówiących po angielsku i tych mówiących po hiszpańsku. Jednak na spotkanie Komancze przywieźli tylko jednego białego chłopca. Pułkownik Henry Karnes zapowiedział im, że na następne spotkanie mają przyprowadzić wszystkich jeńców. Pułkownik Karnes miał doświadczenie w kontaktach z Komanczami. Dwa lata wcześniej brał udział w wyprawie oraz bitwie znanej jako Arroyo Seco Fight. Dowodził on oddziałem rangersów, w którym był między innymi John Coffee Hays. Rangersom udało się obronić pomimo tego, że Komanczów było około 10 razy więcej. Niestety pułkownik Karnes został wtedy ranny i zmarł dwa lata później. On umówił to spotkanie z Komanczami, ale gdy przybyli oni 19 marca był już tak chory, że kto inny musiał się tym zająć. Karnes zmarł w sierpniu 1840 roku. Zanim przybyli Komancze pułkownik Hugh McLeod dostał rozkaz od sekretarza wojny Texasu Alberta Sidneya Johnstona aby pojmać Indian jeżeli nie zwrócą jeńców. Ci pojmani Komancze mieli być później wymienieni na jeńców przetrzymywanych przez Indian. Pułkownik Karnes, który się z nimi spotkał zapowiedział, że na kolejne spotkanie mają przyprowadzić wszystkich jeńców. Historycy debatują na temat tego czy Komancze zrozumieli to wymaganie. Na pewno jednak Teksańczycy nie rozumieli struktury plemienia i tego, że Komancze nie mili jednego wodza, który mógłby nakazać coś członkom innych grup niż swoja. 19 marca 1840 roku do San Antonio przybyło 65 Komanczów. Połowa z nich to byli wojownicy, a reszta ich rodziny. Komancze przyprowadzili tylko jednego jeńca - 16-letnią dziewczynę Matildę Lockhart. Jej wygląd wstrząsnął mieszkańcami San Antonio. Miała ona wszędzie rany i siniaki, a jej nos był wypalony do kości. Opowiadała o gwałtach, pobiciach i przypaleniach, a ślady na jej ciele potwierdzały to co mówiła. Gdy ludzie na zewnątrz zaopiekowali się Matildą w środku budynku znanego jako Council House (sala posiedzeń) odbyło się spotkanie. Matylda opowiedziała o innych jeńcach oraz o tym, że Komancze planowali wydawać ich pojedynczo aby dostać najlepszą cenę za każdego porwanego. Podczas rozmów zapytano Komanczów o resztę jeńców. Wódz Mukwooru (Muk-wah-ruh) odpowiedział, że przyprowadzili swojego jeńca, bo reszta należała do innych plemion, które nie brały udziału w tych rozmowach pokojowych. Pułkownik McLeod kazał wprowadzić żołnierzy. Gdy oni już weszli do sali obrad kapitan Howard poinformował Komanczów, że zostali aresztowani i będą wymienieni na jeńców indiańskich. Tłumacz nie chciał przekazać tej informacji, a gdy go do tego zmuszono to przetłumaczył i zaraz uciekł. Budynek Council House, gdzie odbywały się rozmowy stał zaraz przy więzieniu do którego chciano zabrać zgromadzonych wodzów. Komancze gdy jednak usłyszeli tłumaczenie rzucili się aby wydostać się z budynku. Doszło do walki. Pułkownik McLeod pisał później w raporcie, że z przybyłych 65 Komanczy 35 zostało zabity, 29 wziętych do niewoli, a jeden odszedł niezauważony. Ten ostatni był Meksykaninem i jako taki nie wyróżniał się od specjalnie od mieszkańców San Antonio. Następnego dnia pułkownik McLeod wypuścił jedną pojmaną kobietę aby powiadomiła resztę Komanczów o żądaniach wydania jeńców. Jak się później okazało w obozie było 16 porwanych osób. Indianie zabili podczas tortur 13 z tych osób. Jednej kobiecie udało się uciec, a Indianie oddali później troje dzieci, w tym jednego Meksykanina. Właśnie relacja tej kobiety wyjawiła co się stało z jeńcami. W rozumieniu Komanczów biali zrobili coś perfidnego. Takie rozmowy były dla Indian czymś świętym. Wśród wodzów w San Antonio nie było jednego młodego wojownika Buffalo Hump. Po tej walce miał on wizję, że zapędzi białych do morza. Udało mu się zgromadzić wielką armię i ruszył na wojnę, która przeszła do historii jako Great Raid of 1840 czyli Wielki Najazd 1840 roku. Wizja się sprawdziła, bo Komancze dotarli aż do portowego miasta Linnville. Zostało ono spalone doszczętnie, a portu nigdy już nie odbudowano. To jednak już inna historia. Ta walka w sali posiedzeń czyli Council House Fight z 19 marca 1840 roku budzi wiele kontrowersji. Wielu historyków zastanawia się, czy Komancze zrozumieli, że Teksańczycy żądają wydania wszystkich jeńców. Z drugiej strony biali nie rozumieli tego, że na rozmowy nie przyszli wszyscy Komanacze i w związku z tym nie wszyscy jeńcy podlegali obecnym tam wodzom. Kontrowersje budzi też kwestia obrażeń 16-letniej Matildy Lockhart. W wysłanym sprawozdaniu pułkownik McLeod nie napisał nic o tych obrażeniach. Biorąc jednak pod uwagę postępowanie Komanczów, to gwałty, przypalanie, bicie itd. było czymś normalnym co członkowie plemienia robili wobec jeńców. Z drugiej strony należy pamiętać, że moralność w tamtych czasach nie pozwalała otwarcie o tym rozmawiać. Np. Matilda nie powiedziała, że została zgwałcona, ale że “nie będzie mogła już nosić głowy wysoko”, co oznaczało, że została zhańbiona. Walka w sali posiedzeń San Antonio była głównym powodem wielkiego rajdu, który odbył się tego samego 1840 roku. Komancze pokazali jak wielką mają siłę i że nic nie jest w stanie ich zatrzymać. Napiszcie, proszę, w komentarzach co myślicie o tej walce. Czy Teksańczycy złamali umowę próbując aresztować przybyłych wodzów Komanczy? Czy można było zawrzeć pokój z ludźmi, którzy torturowali jeńców?

4 MAR 2024 · Dlaczego doszło do obrony Alamo? Jaki wpływ ta obrona miała na niepodległość Teksasu? Kto bronił Alamo i kto przeżył to oblężenie? Kim byli Tejanie i po której stronie walczyli? W kwietniu 1718 powstało osiedle hiszpańskie nad rzeką San Antonio, które później przekształciło się w miasto o tej samej nazwie. Przy mieście zbudowano misję, której zadaniem była chrystianizacja Indian. W misji mieszkała grupa Indian plemienia Coahuiltecan, którzy zmienili religię. Inne plemiona indiańskie nie chciały jednak zostawać chrześcijanami. Misję wielokrotnie napadali Apacze, a później Komancze. W 1745 około setka Indian mieszkających w misji odparła atak 300 Apaczy. Postanowiono wtedy zbudować dwu i półmetrowe mury oraz ustawiono trzy armaty przy bramie. W ten sposób misja, która nazywała się tak jak miasto, po hiszpańsku Misión San Antonio de Valero, stała się fortecą. Niestety ciągłe napady Apaczów doprowadziły do tego, że misja straciła całe bydło i konie. W 1793 pozostało tylko 12 Indian mieszkających w misji. W tym samym roku budynki zostały zsekularyzowane. Nikt tam nie mieszkał przez około 10 lat. W tamtym okresie misja zaczęła być znana jako El Álamo. Słowo to po hiszpańsku oznacza topolę. Wg jednej wersji nazwa pochodzi od okolicznych drzew. Inna wersja mówi, o meksykańskim oddziale, który pochodził z miasta o nazwie Álamo. Tereny te były wielokrotnie pustoszone przez plemiona Apaczów, a później Komanczów. Doprowadziło to do wyludnienia. 18 sierpnia 1824 Meksyk wydał prawo Ley General de Colonización, w którym zezwolono na osiedlenie się Amerykanów w Teksasie. Dostawali oni 185 km2 ziemi i nie musieli płacić podatków przez przez 10 lat. Od samego początku narastał jednak konflikt. Amerykanie byli głównie protestantami, a Meksykanie katolikami. Dodatkowo w 1829 roku Meksyk zniósł niewolnictwo. 2 października 1835 roku wybuchła rewolucja teksańska. Pierwsza bitwa dotyczyła armaty. Jeszcze w 1831 roku armia meksykańska wypożyczyła mieszkańcom miasta Gonzales armatę. Bronili się oni przed atakami Komanczów. Później gdy narastała wrogość między amerykańskimi osiedleńcami, a meksykańską władzą armia zarządała zwrotu tej armaty. Mieszkańcy Gonzales odmówili i 2 października zaatakowali meksykańskich żołnierzy, którzy przyszli odebrać armatę. Tak zaczęła się rewolucja teksańska. W grudniu tego samego 1835 roku po oblężeniu poddało się miasto Bexar (Bejar). Zarówno misja Alamo jak i Bexar znajdują się obecnie w granicach współczesnego miasta San Antonio w Teksasie. Miasta Bexar bronił Martín Perfecto de Cos, który był szwagrem generała Antonio de Santa Anna. Podczas poddania Bexar Cos obiecał, że nie będzie walczył ze zwolennikami konstytucji z 1824 roku. W tamtym okresie Teksańczycy jeszcze się nie zdecydowali czy chcą niepodległości czy tylko powrotu do konstytucji z 1824 roku. Później Cos powrócił ze swoim szwagrem Santa Anną, co Teksańczycy uznali za złamanie przysięgi. Santa Anna zgromadził armię ponad 6 tys. żołnierzy i jeszcze w grudniu 1835 roku ruszył w kierunku Bexar, gdzie został pokonany jego szwagier Cos, który także mu towarzyszył. 21 lutego 1836 roku czyli po dwóch miesiąca marszu Antonio López de Santa Anna i jego armia zbliżyli się do miasta Bexar na odległość 40 kilometrów. Obrońcy Alamo nie zdawali sobie z tego sprawy i tego dnia postanowili dołączyć do mieszkańców miasta podczas organizowanej fiesty. Santa Anna wysłał wojsko aby zdobyło opuszczoną twierdzę. Na szczęście dla obrońców te plany pokrzyżował nagły deszcz. 23 lutego zaczęło się oblężenie. W twierdzy Alamo było dwóch dowódców. Obroną dowodził podpułkownik William Travis oraz pułkownik James Bowie. Ten drugi był sławny na długo przed Alamo. Jego nazwisko przetrwało w nazwie Bowie knife czyli nożu, który dla Jamesa Bowie’go zrobił jego brat Rezin. Bowie został wysłany do Alamo przez Sama Houstona. W Teksasie jedno z większych miast nazywa się Houston i było ono nawet krótko stolicą tego stanu. Houston był głównodowodzącym nowo powstałej armii teksańskiej. Houston wysłał Bowie’ego do Alamo, aby zabrał stamtąd armaty i wycofał się. Jednak na miejscu głównodowodzący pułkownik James Neill przekonał Bowie’iego aby dołączył do obrońców. Później Neill wyjechał przekazując komendę podpułkownikowi Travisowi. Jednak gdzieś powoła obrońców Alamo to byli ochotnicy, którzy woleli na przywódcę sławnego Bowie’ego. Ten najpierw upił się i podczas awantury zrobił trochę zniszczeń w pobliskim mieście Bexar. Gdy jednak wytrzeźwiał zgodził się dzielić komendę z Travisem. 23 lutego do miasta Bexar przybyły siły meksykańskie. Santa Anna nakazał wywiesić czerwoną flagę oznaczającą, że nie będą brać jeńców. Jako odpowiedź Travis kazał wystrzelić z armaty, ale Bowie wysłał parlamentariusza. Travis był wściekły i także wysłał swojego reprezentanta. Obu dowiedziało się, że mają się poddać bezwarunkowo. Ta wieść pogodziła obu dowódców Alamo i wspólnie podjęli decyzję, aby ponownie wystrzelić z armaty. Oblężenie Alamo liczy się od 23 lutego do 6 marca. Jednak przez większość tych dni dochodziło tylko do niewielkich potyczek. Santa Anna czekał na działa, które miały niedługo przybyć. Stracił jednak cierpliwość i 5 marca nakazał przygotować atak. Krótko po północy już 6 marca na twierdzę Alamo ruszyło około 2 tys. Meksykanów podzielonych na 4 kolumny. Dwa razy zostali odparci, ale za trzecim razem udało się im przedostać za mury twierdzy. Podpułkownik Travis zginął podczas pierwszego ataku. Obrońcy walczyli do końca. Bowie, który był chory prawdopodobnie zginął leżąc w łóżku. Inny znany pionier David Crocker także zginął w Alamo. Ciała wszystkich obrońców spalono. Część popiołów wstawiono do trumny, na której napisano Travis, Crockett i Bowie. Zginęło łącznie około 250 obrońców Alamo. Żołnierzy meksykańskich zginęło dwa razy tyle, czyli około 500. Czy obrona Alamo była bezsensowna? 2 marca czyli podczas tego oblężenia Teksas ogłosił niepodległość. Przez cały okres oblężenia podpułkownik Travis wysyłał listy prosząc o pomoc. Te listy zostały opublikowane i doprowadziły do wielkiej mobilizacji. Santa Anna spodziewał się, że zabicie wszystkich obrońców Alamo doprowadzi do paniki. Stało się inaczej. Ustawiały się kolejki ludzi chcących wstąpić do armii Houstona aby pomścić Alamo. Już 21 kwietnia czyli półtora miesiąca po zdobyciu Alamo doszło do bitwy pod San Jacinto. Armię teksańską prowadził Sam Houston. Jego żołnierze krzyczeli: “Remember the Alamo!” Wprawdzie został ranny w nogę, ale doprowadził do ucieczki Meksykanów, a generał Santa Anna dostał się do niewoli. Żołnierze meksykańscy krzyczeli: “Me no Alamo!” prosząc aby ich oszczędzono. Gdybyście dzisiaj pojechali do San Antonio możecie zobaczyć dwa budynki, które pozostały po misji. Nie ma już murów, na których zginął Travis. Można zobaczyć tzw. długie koszary oraz kaplicę. Gdy już Meksykanie pokonali mury to właśnie w tych dwóch budynkach do końca bronili się pozostali przy życiu obrońcy. Było kilka osób, które przeżyły między innymi niewolnik Travisa o imieniu Joe. To właśnie on opowiadał, że Travis zginął już podczas pierwszego ataku 6 marca. Alamo przeżyła też Susanna Dickinson, była żoną artylerzysty, który do końca bronił się w kaplicy. Najwięcej strat Meksykanie odnieśli właśnie przez użycie artylerii. Inną kobietą, która przeżyła oblężenie Alamo była Juana Navarro Alsbury. Jej postać rzuca światło na mity związane z obroną Alamo. Najczęściej mówi się o broniących fortecy Amerykanach i atakujących Meksykanach. Warto jednak pamiętać, że w Alamo byli zarówno Texańczycy (Texan) jak i Tejańczycy (Tejan). Język hiszpański dopuszcza obie nazwy tego regionu zarówno Texas pisane przez “x” jak i Tejas pisane przez “j”. W USA utrało się aby pierwszej nazwy Texan używać wobec Teksańczyków pochodzących z USA, a słowa Tejas do Teksańczyków pochodzących z Meksyku. Ta druga kobieta, czyli Juana Navarro Alsbury była właśnie Tejanką czyli Teksanką pisaną przez “j”. Jej wspomnienia ukazały się dopiero w 1995 roku w książce “The Alamo Remembered: Tejano Accounts and Perspectives” czyli “Pamięć o Alamo: Sprawozdanie Tejańczyków i ich perspektywa”. To właśnie Juana opiekowała się chorym Bowie’im, który był żonaty z jej kuzynką. James Bowie przez małżeństwo, a także dzięki płynnemu hiszpańskiemu miał bardzo dobre kontakty z miejscowymi Tejańczykami czyli Teksańczykami pochodzenia Meksykańskiego. Przekazywali mu oni informacje o ruchach wojska Santa Anny. Ten meksykański generał nie cieszył się dużą popularnością wśród miejscowych niezależnie od pochodzenia. Gdy więc ktoś mówi, że pod Alamo Amerykanie walczyli z Meksykanami jest to bardzo duże uproszczenie. Alamo bronili także Tejańczycy. 2 października 1835 - bitwa o Gonzales 23 lutego 1836 - początek oblężenia Alamo 2 marca 1836 - deklaracja niepodległości Teksasu 6 marca 1836 - zdobycie Alamo 21 kwietnia 1836 - Bitwa pod San Jacinto

16 FEB 2024 · 1706 do 1875 - wojny Komanczów z Hiszpanami, Meksykanami i Amerykanami 1680-1692 - powstanie indian Pueblo (wypuszczenie koni) 1705 - Komancze poszli na południe i zdobyli konie (po rozdzieleniu Szoszonów) 1716-1724 - wojna Komanczów z Apaczami 16 marca 1758 - masakra hiszpańskiej misji Santa Cruz w San Sabá 1785-1786 - pokój między Hiszpanami i Komanczami (handel wyłącznie z Hiszpanami i zniszczenie Apaczów) 4 lipca 1803 - zakup Luizjany przez USA 16 września 1810 - do 27 września 1821 - wojna o niepodległość Meksyku 28 września 1821 - deklaracja niepodległości Meksyku 1724 - 9-dniowa bitwa Komanczów z Apaczami pod Wielką Górą Żelaza 18 sierpnia 1824 - Ley General de Colonización - zezwolenie na osiedlenie się Amerykanów (także Niemców) w Teksasie (185 km2, bez podatku przez 10 lat) 23 lutego - 6 marca 1836 - 13-dniowe oblężenie Alamo 19 maja 1836 - masakra Fortu Parker i porwanie 8-letniej Cynthii Ann Parker 19 marca 1840 - Council House Fight 7 sierpnia 1840 - Wielki Rajd wodza Buffalo Hump 1843 (lub 1841) - bitwa na przełęczy Bandera w Teksasie (odcinek 56 Colt Paterson) 27 listopada 1860 - masakra Parkers County - wyprawa wojenna Peta Nocona (Martha Sherman - gwałt na kobiecie w 9 miesiącu ciąży i oskalpowanie) 19 grudnia 1860 - bitwa nad rzeką Pease, odbicie 33-letniej Cynthii Parker 28 września 1874 - bitwa w Palo Duro Canyon 1875 - Komancze pod wodzą Quanah Parker idą do rezerwatu

10 FEB 2024 · Bob Marley zmarł na raka w 1981 roku. Dwa lata później ukazała się jego piosenka pod tytułem “Buffalo Soldier”. Opowiada ona o Afroamerykanach służących w armii amerykańskiej. Niestety piosenka niewiele ma wspólnego z historią. Kim naprawdę byli Buffalo Soldiers czyli Żołnierze Bawoły? Skąd się wzięła ta nazwa? Czy naprawdę walczyli podczas wojny secesyjnej? Podczas wojny secesyjnej w latach 1861-1865 powstało kilka oddziałów złożonych z byłych niewolników. Za pierwszy taki oddział uznaje się Black Brigade of Cincinnati powstały w 1862. Tych ludzi wykorzystano do przygotowania Cincinnati do obrony przed możliwym atakiem secesjonistów. Istniała tam wtedy milicja składająca się z samych białych obywateli. Czarnym nie pozwolono tam dołączyć, ale stworzono dla nich osobny oddział, którego zadaniem były głównie prace przy budowie obrony. W tym samym 1862 powstał też pierwszy oddział Afroamerykanów, który walczył. Był to 1st Kansas Colored Infantry Regiment. Biali obawiali się, że czarni nie będą dobrymi żołnierzami. Podczas pierwszego starcia 29 października 1962 roku byli niewolnicy wykazali się jednak odwagą. Później tworzono kolejne oddziały, które składały się wyłącznie z czarnych żołnierzy. Czasami oficerowie byli biali. Jednak tych wczesnych oddziałów nie nazywano “Buffalo Soldiers”. Po wojnie secesyjnej w 1866 powstał 10th Cavalry Regiment czyli 10 Pułk Kawalerii. Oddział ten powstał w Forcie Leavenworth w Kansas. Dowódca tej placówki był jednak przeciwny tworzeniu takich oddziałów. Dziś pewnie powiedzielibyśmy krótko, że był rasistą. Oddział przeniesiono więc do Fortu Riley też w Kansas. W sierpniu 1867 roku doszło do pierwszych bitew z Czejenami. Jedna z tych bitew pokazała wielką odwagę żołnierzy tego pułku. Otoczeni przez atakujących Czejenów żołnierze walczyli przez 8 godzin. Wystrzelili wtedy 2000 razy i zrobili to cały czas się przemieszczając na odległości 15 mil. W 1869 roku prezydentem w USA został generał Ulysses S. Grant. Mianował on swojego przyjaciela Williama Tecumseha Shermana dowódcą całej armii USA. Sherman zastosował podczas wojny secesyjnej taktykę spalonej ziemi i zniszczył w ten sposób zaplecze secesjonistów czym przyspieszył zakończenie wojny. Teraz Sherman postanowił rozwiązać problem ciągłych ataków indiańskich tą samą metodą. W tym celu wysłał część armii, aby niszczyła zaplecze Indian, między innymi aby wybić bizony. Tam zostali wysłani także żołnierze 10 Pułku Kawalerii. Podczas tej kampanii doszło do okrążenia oddziału białych na wyspie Beechera. Na ich ratunek przybył właśnie 10 Pułk Kawalerii. Po zakończeniu tej kampanii kawalerzyści patrolowali i ochraniali budowę kolei. Właśnie podczas tych wojen z Indianami ci Afroamerykanie dostali przydomek “Buffalo Soldiers”. Nadali im go ich wrogowie czyli Indianie, z którymi walczyli. Istnieją dwie wersje jak powstała ta nazwa. Niektórzy twierdzą, że Indianom włosy tych żołnierzy przypominały sierść na głowie bizona. Inna wersja mówi, że w oczach Indian byli oni nieustraszeni jak bizony. Indianie mówili o tych żołnierzach, że walczą jak ranny bizon. 10 Pułk Kawalerii walczył z Indianami od zakończenia wojny secesyjnej aż do końca XIX wieku czyli w latach 1836-1898. Później pułk brał udział w wojnie hiszpańsko-amerykańskiej na Kubie. Walczyli w szeregu bitew oraz oblężeniu Santiago de Cuba. W ten sposób Kuba ogłosiła niepodległość od Hiszpanii, ale dostała się pod wpływ Stanów Zjednoczonych. Kolejna była wojna filipińsko-amerykańska w latach 1899-1902. Podczas I wojny światowej 10 Pułk Kawalerii ścigał Pancho Villę. 27 sierpnia 1918 roku doszło do jedynej bitwy I wojny światowej na terenie Ameryki Północnej. Niektóre źródła twierdzą, że byli w to zamieszani Niemcy. Warto tu przypomnieć Telegram Zimmermanna, w którym Niemcy namawiali Meksykanów do ataku na USA podczas I wojny światowej. Do walki doszło 27 sierpnia 1918 roku około godziny 16. Został wezwany 10 Pułk Kawalerii. Niedługo później Meksykanie wywiesili białą flagę. W czasie II wojny światowej pułk pełnił funkcje pomocnicze. Został rozwiązany około 1943 roku, a jego żołnierze stali się uzupełnieniem 92 Pułku Piechoty. Ten pułk brał udział w kampanii włoskiej w 1944 i 45 roku. To także był pułk piechoty składający się z Afroamerykanów, których także nazywano Buffalo Soldiers. Z historią 10 Pułku Kawalerii jest też związany były niewolnik Henry Ossian Flipper, który został pierwszym czarnym absolwentem West Point. Po ukończeniu uczelni dostał przydział do tego 10 Pułku Kawalerii, ale zamiast go tam wysłać kazano mu przez parę miesięcy kopać rowy. Gdy dotarł do pułku w 1877 był dobrze traktowany przez dowódcę, ale nie przez wielu innych oficerów. Ostatecznie fałszywie oskarżono go o defraudację pieniędzy. Uniewinnił go dopiero prezydent Bill Clinton w 1999 roku czyli 120 lat później. Ta nazwa “Buffalo Soldiers” była nieoficjalną nazwą tego pułku oraz innych oddziałów składających się z Afroamerykanów. Jednak w 11 lutego 1911 roku 10 Pułk Kawalerii dostał odznakę, na której znajduje się bizon, indiański pióropusz oraz tomahawk. Nazwa “Buffalo Soldiers” odnosiła się do kilku oddziałów składających się z afroamerykańskich żołnierzy. Były to dwa pułki kawaleryjskie 9 i 10 oraz trzy pułki piechoty: 24, 25 i 38. Później powstały także inne segregacyjne oddziały jak wspomniany 92 Pułk Piechoty. Podsumowując oddziały “Buffalo Soldiers” powstały po wojnie secesyjnej. Nazwę tę nadali Indianie, którym przyszło walczyć z tymi afroamerykańskimi oddziałami. Bob Marley napisał tą piosenkę, ale nie opublikował jej za życia. Być może dlatego, że niewiele miała ona wspólnego z historią. Co oczywiście, nie zmienia faktu, że prawdziwa historia Żołnierzy Bizonów jest fascynująca.

8 FEB 2024 · Historia rozwoju demokracji i republiki. Co znaczyły te pojęcia w starożytności i jak ewoluowały do ustrojów, które istnieją obecnie? Rozmawiałem o tym z Darkiem Tokarskim Książka Darka na stronie wydawnictwa Novae Res https://novaeres.pl/katalog/tytuly?szczegoly=cena_wolnosci_kamien_wegielny,druk Darek Tokarski, fanpage na facebooku https://www.facebook.com/DWTstrona/ link do książek Darka na lubimyczytac.pl https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4893894/cena-niesmiertelnosci-bursztynowa-zagadka https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4991866/cena-wolnosci-kamien-wegielny read less

20 JAN 2024 · Renesans to określenie na pewną epokę w kulturze Europy. Renesans rozpoczął się we Włoszech, ale samo określenie pochodzi od francuskiego słowa znaczącego “odrodzenie”. Czy da się jasno określić kiedy się zaczął a kiedy skończył renesans? Czy może lepsze jest określenie, że renesans to był pewien proces, a nie wydarzenie? Renesans był epoką, w której ludzie zaczęli się inaczej zachowywać. Tą zmianą byli jednak objęci głównie mężczyźni. Od kobiet dalej wymagano średniowiecznego zachowania. Sam renesans to powrót do wartości klasycznych, czyli ze starożytnej Grecji i Rzymu, a w tamtym okresie kobiety były pogardzane. Czy więc kobiety miały swój renesans? Czy można uznać, że w okresie renesansu tworzyło wiele kobiet, ale my znamy te dzieła pod imieniem ich mężów czy ojców? Przykłady kobiet renesansu: Elżbieta Łokietkówna (1305 - 1380) Christine de Pisan (1364 - 1430) francuska pisarka pochodząca z Wenecji Vannozza Cattanei (1442 - 1518) kochanka papieża Aleksandra VI Izabela Kastylijska (1451 - 1504) Elżbieta I Tudor (1533 - 1603) Artemisia Gentileschi (1593 - 1654) włoska malarka, wczesny barok