Kiedy Polska odzyskała niepodległość po 123 latach coś się w niej zmieniło. Czy wiecie co? Zmieniły się granice. Przed zaborami Polska była połączona z Litwą i nazywała się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Ale po 123 latach zaborów Litwa nie chciała już być razem z Polską. Litwa stała się osobnym krajem. Zmieniło się jednak coś jeszcze. Czy wiecie co?
Chodzi mi o ustrój państwa, albo formę rządów. Co to znaczy? Ustrój państwa albo forma rządów to np. monarchia albo demokracja. Czy znacie te pojęcia?
W Polsce przed zaborami rządził król. Ostatnim królem był Stanisław August Poniatowski. Ale po rozbiorach nie było już króla. Polska przed rozbiorami była królestwem, a po rozbiorach była już Republiką albo Rzecząpospolitą. Przed rozbiorami w Polsce była monarchia, a po rozbiorach demokracja. Ale dlaczego w Polsce po zaborach nie było króla?
Józef Piłsudski był demokratą. To znaczy, że nie lubił monarchii i chciał, aby w Polsce była demokracja. Ale dlaczego ludzie nie chcą monarchii, czemu nie chcą mieć króla?
Tak więc w Polsce nie ma już monarchii, nie ma już króla. Ale w Europie dalej są państwa, gdzie rządzi król albo królowa. Jednym z takich państw jest Anglia, gdzie rządzi królowa Elżbieta II.
Na czym polega demokracja?
Demokracja to greckie słowo, które oznacza rządy ludu. Monaricha to rządy monarchy czyli króla albo królowej. Tak więc monarchia to rządy jednej osoby, a demokracja to rządy wszystkich ludzi.
Kiedy Polska odzyskała niepodległość niektórzy ludzie chcieli aby Polska też miała króla jak Anglia.
W demokracji ludzie głosują i oni decydują jakie będą prawa. W monarchii król albo królowa podejmują wszystkie decyzje. To trochę tak jak w szkole.
W szkole dzieci muszą słuchać dyrektora i nauczyciela. Taki dyrektor jest w szkole tak jak król. Czasami dzieci mogą głosować na niektóre rzeczy.
Monarchie czyli rządy królów są różne. Jest np. monarchia dziedziczna. Co to znaczy?
W większości państw w Europie jest demokracja. W kilku jest jednak monarchia. Czyli rządzi król albo królowa. Jest jednak jedno państwo w którym nie ma ani demokracji ani monarchii.
Watykan jest jedynym państwem w Europie, w którym jest teokracja. Rządzi tam papież.
W państwach demokratycznych wybiera się premiera, prezydenta albo kanclerza i oni rządzą. Czym się taki premier różni od króla?
Taki premier, po angielsku prime minister jest jak król. Ale różni się od króla tym, że król jest królem na całe życie, a premier jest premierem tylko na parę lat. Najczęściej na 4 lata.
Czego się więc dzisiaj nauczyliśmy? W Polsce była monarchia czyli panował król. Potem Polski nie było przez 123 lata. Gdy Polska odzyskała niepodległość nie wybrano nowego króla zamiast tego w Polsce była demokracja. Różnica jest taka, że przed zaborami rządził król, a po zaborach rządził wybierany przez ludzi premier.
Niektóre kraje takie jak np. Anglia dalej mają króla. W Anglii rządzi teraz królowa Elżbieta II.
A kto teraz jest premierem w Polsce? Czy wiecie? Jeżeli nie to zapytajcie rodziców.

Link do spotify:
https://open.spotify.com/show/44IER4USQYukM7j7sG3rcJ

Link do Patronite (wesprzyj podkast pieniężnie):
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci

Link do zamkniętej grupy na facebooku:
https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieci

Link do strony internetowej:
http://historiawgdzieci.pl/podkast/lista