15 APR 2024 · Czy kiedykolwiek miałyście uczucie, że wraz z upływem lat stajecie się coraz bardziej niewidzialne dla społeczeństwa i niedoreprezentowane w przestrzeni publicznej? Może borykacie się z poczuciem, że Wasza widoczność i wartość – towarzyska czy zawodowa – uzależniane są od młodości i atrakcyjności? Albo nie potraktowano Was poważnie, obrzucając Was obelgą – to klimakterium! My to znamy – z własnych doświadczeń i opowieści naszych mam i babć. Tegoroczną Feminatywę otworzyłyśmy tematem młodzieńczej dziewczyńskości, a zamkniemy dyskusją o dojrzałej kobiecości i starzeniu się, próbując budować most między tymi fazami naszego życia. Pomówimy o tym, jak w naszym społeczeństwie postrzega się menopauzę i kobiety, które ją przechodzą lub mają jej doświadczenie za sobą.  Będziemy rozmawiać o seksualności osób starszych, ich aktywności zawodowej, stereotypach – dotyczących m.in. klimakterium, kobiety-babci czy kobiety „przekwitłej”  - i o ich przełamywaniu.  Gościnie:  Magdalena Grzebałkowska – reporterka, razem z Ewą Winnicką autorka książki „Jak się starzeć bez godności” i podcastu pod tym samym tytułem.Ewa Winnicka –  pisarka i reporterka, razem z Magdą Grzebałkowską autorka książki „Jak się starzeć bez godności” i podcastu pod tym samym tytułem. Alicja Długołęcka – psychoterapeutka, doktorka nauk humanistycznych, autorka książek na temat seksualności kobiet. Wirginia Szmyt (DJ Wika) – najstarsza didżejka w Polsce, aktywistka na rzecz osób starszych, z niepełnosprawnościami i społeczności LGBTQ+  Katarzyna Byłów (moderacja) – językoznawczyni i antropolożka społeczna, tłumaczka książek o tematyce społecznej i humanistycznej. 

15 APR 2024 · Ostatnie badanie liczby osób bezdomnych, zlecone przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, zostało przeprowadzone w 2019 roku. Wówczas stwierdzono, że liczba osób, pozostających w kryzysie bezdomności w kraju to 30 330, z czego 16,4% stanowią kobiety (4 961 osób). Czy blisko 5 tysięcy kobiet to dużo? Liczby nie dają wyobrażenia, z jakim dramatem spotyka się każda z nich. Wojna w Ukrainie zmusiła kilkanaście milionów osób do opuszczenia własnych domów. Według danych Straży Granicznej od 24 lutego 2022 do 1 października 2023 r. ukraińsko-polską granicę przekroczyło ponad 16,02 mln osób z Ukrainy. Statystyki MSWiA pokazują, że 97% z nich to kobiety. Ponad milion z osób uchodzących z Ukrainy zostało w naszym kraju. Jak wygląda ich sytuacja mieszkaniowa w obliczu przedłużającej się wojny, problemów na polskim rynku mieszkaniowym i wygaśnięciu pomocowego wzmożeniu z początków wojny? Czy pozostawanie przez wiele miesięcy w pokojach udostępnianych przez polskie rodziny może być namiastką prawdziwego domu? O bezdomności jako problemie systemowym, a także wyzwaniu, jakie musimy podjąć w kontekście ruchów migracyjnych, w rozmowie z Dorotą Borodaj opowiedzą Sylwia Góra i Nina Ptak.  Gościnie: Sylwia Góra –  kulturoznawczyni, literaturoznawczyni, autorka książki „Kobiety, których nie ma. Bezdomność kobiet w Polsce” (Wydawnictwo Marginesy). Nina Ptak – członkini zarządu Stowarzyszenia Nomada, wspiera osoby migranckie i uchodźcze z doświadczeniem przemocy ze względu na płeć. Dorota Borodaj (moderacja) – reporterka, autorka wywiadów, kulturoznawczyni.

15 APR 2024 · Kobiety przejmują się zmianami klimatycznymi bardziej niż mężczyźni i wykazują większą troskę w stosunku do przyrody – jest to fakt, który potwierdzają badania naukowe, raporty organizacji pozarządowych i sondaże polityczne. Kobiety częściej deklarują chęć działania na rzecz klimatu, wchodząc do polityki, częściej też głosują na osoby, które w swoich programach wyborczych wykazują troskę o przyrodę; szybciej sięgają po domowe rozwiązania proekologiczne i doceniają wartość edukacji o klimacie swoich dzieci. To kobiety stoją na czele wielu inicjatyw na rzecz ochrony przyrody, a także podejmują działania proekologiczne w biznesie i nauce. Jednocześnie to kobiety – szczególnie mieszkanki globalnego Południa – są najbardziej narażone na skutki zmian klimatu. Dlaczego płeć ma aż takie znaczenie dla zaangażowania w kwestie ekologiczne? Czy w odpowiedzi na to pytanie mogą okazać się pomocne narzędzia krytyczne ekofeminizmu, który już w latach 70. XX weku zwrócił uwagę na podobieństwa pomiędzy opresyjnym patriarchalnym stosunkiem do kobiet (oraz grup mniejszościowych) i przyrody? Co możemy zrobić, żeby doprowadzić do głębokiej zmiany w myśleniu na temat przyrody i relacji człowieka z naturą? Czy jesteśmy w stanie zatrzymać zmiany klimatyczne i zbudować nowy model społeczno-gospodarczy, pozwalający na koegzystencję, a nie eksploatację, kulturę troski w miejsce kultury gwałtu? Czy wciąż mamy na to czas? Na te pytania postarają się odpowiedzieć gościnie kolejnego festiwalowego spotkania.  Dyskusja zostanie poprowadzona w formule Fish-Bowl – osoby z publiczności będą miały możliwość dołączenia do panelistek podczas całej rozmowy.  Gościnie: Jadwiga Klata – aktywistka klimatyczna, współzałożycielka Ruchu Solidarności Klimatycznej, w przeszłości związana z Extinction Rebellion.Sylwia Stano – kulturoznawczyni, pisarka, absolwentka I edycji Szkoły Ekopoetyki w Instytucie Reportażu i przewodniczka po Puszczy Kampinoskiej. Kamila Nowak – ekspertka BNY Mellon zaangażowana w projekty wspierające kulturę włączania, działalność kobiet i zrównoważony rozwój.Joanna Kubicka (moderacja) – wykładowczyni akademicka, specjalistka w dziedzinie zarządzania, zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności biznesu.

15 APR 2024 · Powszechny dostęp do edukacji kobiet na Zachodzie i pojawiające się coraz częściej medialne doniesienia o kolejnych kobietach odnoszących sukcesy naukowe dają nam obraz rzeczywistości, w której podziały płciowe zacierają się, a szanse na sukces są wyrównane. Jednak raport Ośrodka Przetwarzania Informacji z 2022 r. („Nauka w Polsce 2022” OPI–PIB) pokazuje, że chociaż kobiety w Polsce stanowią 51 proc. osób zajmujących się działalnością badawczą po doktoracie, wśród osób z tytułem profesora w naszym kraju tylko 27 proc. to kobiety, a autorami prac w najbardziej prestiżowych i wysoko punktowanych czasopismach naukowych są aż w 70 proc. sami mężczyźni. Z kolei jak podaje Polska Akademia Nauk, między rokiem 2016 a 2021 odsetek kobiet w Akademii zwiększył się z 4,90 proc. do 13,10 proc. To dobry trend, trudno jednak nie zauważyć, że udział naukowczyń w jednej z najważniejszych instytucji badawczych w naszym kraju jest wciąż bardzo niski. Skąd te dysproporcje? Co staje na drodze do awansu naukowczyń? W jaki sposób obecność kobiet w nauce i badania przez nie prowadzone wpływają na zmianę tego obszaru działalności? Czy obecność ta przekłada się na realną zmianę społeczną? Próbą odpowiedzi na te pytania będzie dyskusja z udziałem dr Alison Halford (Assistant Professor) z Coventry University oraz prof. Teresy Kupczyk z Akademii Humanitas i dr Magdaleny Łabowskiej z Politechniki Wrocławskiej, którą poprowadzi dziennikarka Karolina Wasielewska. Gościnie: dr Alison Halford (Assistant Professor) – badaczka specjalizująca się w nauce o danych na Uniwersytecie Coventry (Wielka Brytania). prof. Teresa Kupczyk – specjalistka w dziedzinie nauk o zarządzaniu, autorka publikacji na temat czynników sukcesów kobiet w zarządzaniu i nauce.dr Magdalena Łabowska -  naukowczyni zajmująca się właściwościami fizycznymi materiałów hydrożelowych i ich zastosowaniu w medycynie oraz badaniami kosmicznymi. Karolina Wasielewska (moderacja) – dziennikarka zajmująca się m.in. kobietami w branży technolgicznej, autorka książki „Cyfrodziewczyny. Pionierki polskiej informatyki” (Krytyka Polityczna).

15 APR 2024 · Dla kogo i przez kogo budowane są miasta, w których żyjemy? Czy odpowiadają one na potrzeby kobiet, osób ze społeczności LGBT+, osób z niepełnosprawnością lub doświadczeniem migranckim? Czy pozwalają wszystkim czuć się w nich bezpiecznie, umożliwiają komfortowe funkcjonowanie w różnych sferach życia (pracy, rodzinie, grupach towarzyskich), dają przestrzeń na realizację zainteresowań oraz odpoczynek? Drugie spotkanie Feminatywy pomoże nam odpowiedzieć na te pytania. Wraz z zaproszonymi gościniami pomówimy o geografii feministycznej i społecznej, o tym, jak procesy, takie jak gentryfikacja, ruchy migranckie czy zmiany światopoglądowe wpływają na kształt naszych miasta. Wspólnie zastanowimy się nad tym, czy płeć ma znaczenie w kontekście bardziej równościowego i mniej inwazyjnego dla przyrody budowania miejskiej tkanki i czy kobiety architektki, urbanistki, planistki mogą zrewolucjonizować przestrzeń. Gościnie: Magdalena Matysek-Imielińska – kulturoznawczyni i socjolożka zajmująca się tematyką miasta w działaniu oraz zaangażowanej architektury i urbanistyki polskiego modernizmu. Anna Bieliz – animatorka, edukatorka i menadżerka kultury, dyrektorka programowa Festiwalu Filmów o Mieście i Architekturze MIASTOmovie, główna koordynatorka Programu Mikrogranty. Zuzanna Kowalczyk (moderacja) – dziennikarka, kulturoznawczyni, redaktorka prowadząca i stała autorka esejów oraz podcastów w „Piśmie. Magazynie Opinii”.  

15 APR 2024 · Z czego składa się dziewczynka – ta realna i wyobrażona? Z sekretów. Część z nich spróbujemy odsłonić podczas spotkania otwierającego 4. edycję Feminatwy. Cielesność wpędzająca w niebezpieczeństwo, ułomność przypisywana działaniu hormonów i emocjom, infantylizm i niewinność, uległość i nieszczerość – to tylko kilka z elementów składających się na społeczny i kulturowy konstrukt dziewczynki, tej dziwnej istoty zawieszonej pomiędzy dziecięcością a dorosłością. Z naszymi gościniami pomówimy o dziewczyńskim doświadczeniu, o tym, jak zmieniające się ciało rzutuje na postrzeganie dziewczynek i dlaczego slut shaming jest jednym ze schematów wychowawczych stosowanych wobec nich. Prześledzimy też funkcjonowanie stereotypu „dziewczynki” i kulturowego toposu „dziewczynkowatości”, zgodnie z którym dorosłym kobietom przypisuje się atrybuty dziecięcości w sferze fizycznej i intelektualnej. Gościnie: Melissa Febos – amerykańska eseistka, autorka książek „Dziewczyństwo” (Wydawnictwo Czarne), „Whipsmart”, „Abandon Me” oraz „Body Work”. Weronika Murek - pisarka, dramaturżka i publicystka, autorka wydanego w 2023 r. zbioru „Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się” (Wydawnictwo Czarne).  Katarzyna Byłów (moderacja) – językoznawczyni i antropolożka, tłumaczka książek o tematyce społecznej i humanistycznej. 

4 OCT 2023 · Na jagody, O krasnoludkach i sierotce Marysi, Nasza szkapa, Mendel Gdański, no i lust but not least Rota. Lektury szkolne, patos, grafomania – z tym dla wielu z nas kojarzy się twórczość Marii Konopnickiej. Tymczasem pisarka, uznawana w swojej epoce za narodową wieszczkę lub – nieraz złośliwie – wieszczkę postępu, to postać mieniąca się wieloma barwami, posiadająca życiorys bujny i naznaczony ciągłą drogą. Autorka poczytnych książek dla dzieci, zaangażowanych nowel i poezji, krytyczka literacka i tłumaczka, redaktorka progresywnego pisma dla kobiet „Świt”, działaczka społeczna z uwagą przyglądająca się grupom marginalizowanym, podróżniczka, reportażystka, matka sześciorga dzieci, żona Jarosława, partnerka Marii Dulębianki – to tylko część wątków biografii Konopnickiej, które splatają się ze sobą na przestrzeni niespełna 70 lat jej życia. Podczas spotkania Feminatywy skupiłyśmy się na Konopnickiej społecznicy i feministce, osobie niedającej się wtłoczyć w prostą ramkę konwenansu i uświęconej literackiej tradycji. Postać pisarki przybliżała nam monografistka i edytorka listów bohaterki – Lena Magnone oraz biografka Konopnickiej i Dulębianki – Karolina Dzimira-Zarzycka. Spotkanie poprowadziła herstoryczka Joanna Hytrek-Hryciuk.

29 SEP 2023 · Część polityków/ek, społecznych komentatorów/ek i osób aktywnych w przestrzeni publicznej próbuje wmówić nam, że transpłciowe kobiety są zagrożeniem dla kobiecości pojmowanej esencjonalnie jako niepodważalny zestaw cech posiadanych przez każdą osobę urodzoną z macicą, chcą pozbawić cis kobiety (czyli te, których płeć przypisana przy narodzinach zgadza się z ich tożsamością płciową) praw i widoczności, podszyć się pod nie i zająć ich miejsce. Oskarżenia i wrogość przyjmują kuriozalne, ale i niebezpieczne rozmiary, wzmacniając już i tak dotkliwe podziały w społeczeństwie. Naszą odpowiedzią na to jest siostrzeństwo. Podczas Feminatywy rozmawiałyśmy z aktywistkami, transpłciowymi kobietami o ich relacji z własnym ciałem, budowaniu tożsamości i walce z uprzedzeniami. Jako kobiety o różnym bagażu doświadczeń – możemy wspierać się i działać we wspólnej sprawie. Pytałyśmy, co możemy zrobić, aby stać się osobami sojuszniczymi osób transpłciowych, nie powielać krzywdzących stereotypów na ich temat i rozmawiać z nimi językiem, który nie rani, ale buduje zrozumienie i akceptację.

15 SEP 2023 · Wojna w Ukrainie zmusiła tysiące kobiet do opuszczenia własnych domów i miejsc pracy. Wiele z nich zaczęło budować swoje życie w naszym kraju, próbując kontynuować zawodową działalność w nowych realiach. Jednocześnie są to osoby rzecznicze ukraińskiej kultury, dzięki którym poznajemy lepiej naszych współmieszkańców/ki. Artystki, aktorki, pisarki, edukatorki z Ukrainy zasilają polską sferę kultury o nowe tematy, doświadczenia i wiedzę, bardzo często odpowiadają także za budowanie oferty dla społeczności ukraińskiej, oderwanej od własnej kultury. Doświadczenie emigracji na dużą skalę, motywowanej politycznie lub ekonomicznie, nie jest obce również Polkom i Polakom. Część z nich stała się aktywnymi działaczkami życia kulturalnego kraju przyjmującego i buduje ostoję rodzimej kultury dla swoich rodaków/ek. Podczas Feminatywy rozmawiałyśmy z reprezentantkami polskiej i ukraińskiej emigracji – Ewą Marią Slaską, która od ponad 35 lat żyje i działa w Niemczech, oraz Oksaną Czerkszyną, od kilku lat funkcjonującą w polskiej sferze artystycznej. Pytałyśmy o to, jak kobiety odnajdują się i realizują na emigracji. Czy udaje im się kontynuować działalność twórczą ściśle związaną z rodzimym odbiorcą i środowiskiem? Jakie trudy i wyzwania, ale też nowe możliwości przynosi sytuacja pobytu w innym kraju? Wreszcie – jaka jest specyfika położenia kobiet w tym kontekście?

15 SEP 2023 · Naukowczynie i artystki przecierające szlaki w świecie zdominowanym przez mężczyzn, pisarki wprowadzające do literatury kobiece narracje i postępowe inteligentki dyskutujące o wykluczeniu na łamach czasopism, magnatki fundujące szkoły i żołnierki walczące o niepodległość – słusznie otrzymują coraz więcej miejsca na kartach historii, a ich życiorysy stają się inspiracjami dla kolejnych książek, filmów i wystaw. Nie sposób jednak nie zauważyć, że w tej reprezentacji nadal brakuje ogromnej rzeszy kobiet, których biografie sprzęgnięte były z tymi pierwszymi – w sposób wyraźny lub za pomocą niewidocznych na pierwszy rzut oka nici powiązań i zależności. Służące obsługujące swoje lepiej sytuowane panie, pracownice seksualne lądujące z potomstwem na marginesie społeczeństwa nierzadko po tym, gdy zostały wykorzystane przez pana domu, w którym służyły, pracownice fabryk i zakładów wytwarzające modne stroje oraz chłopki produkujące żywność do miast – to cały zastęp kobiet, dla których rzadko znajduje się miejsce w zbiorowej świadomości. Chcemy o nich przypomnieć. Pomimo wielkich aspiracji Polaków i Polek do inteligenckiego lub szlacheckiego pochodzenia, prawda jest taka, że prababki i babki większości z nas były chłopkami lub robotnicami. Podczas trzeciego spotkania zeszłorocznej Feminatywy porozmawły o ich życiu, i ich codziennych zmagania w szerszym kontekście walki o równouprawnienie kobiet pisarki Joanna Kuciel-Frydryszak i Alicja Urbanik-Kopeć oraz badaczka dziejów warstw najuboższych i historii społecznej kobiet – Monika Piotrowska-Marchewa.