ادکست ترکیه #01 | ترکیه چگونه «بحران کرونا» را مدیریت کرد؟

با سلام من «طه کرمانی» هستم و شما شنونده اولین برنامه پادکست ترکیه هستید. امروز 14ام مهرماه 1399 برابر با 5ام اکتبر 2020 است. در نخستین برنامه پادکست ترکیه به بررسی بحران کرونا ویروس در کشور همسایه از آغاز تا بحال خواهم پرداخت و خلاصه ای از راهی که تا به امروز طی شده و اطلاعاتی از شرایط امروز پاندمی در ترکیه ارائه خواهم داد.
مشاهده ویروس کوید 19 اولین بار در تاریخ 21 اسفند 98 از طرف وزیر بهداشت ترکیه فخرالدین کوجا اعلام شد. وجود ویروس کرونا در ترکیه 90 روز پس از مشاهده در چین و 21 روز پس از اعلام رسمی مشاهده در ایران اعلام شد. ترکیه پیش از آن در 4 اسفند 98 برای پیشگیری از ورود ویروس مرزهای خود با ایران را موقتا بست. وزیر بهداشت ترکیه به طور روزانه اقدام به برگزاری کنفرانس خبری کرد و با رویکردی شفاف به ارائه آخرین اخبار ویروس کرونا پرداخت. حتی در مقطعی آمار ارائه شده فخرالدین کوجا از تعداد مبتلایان ویروس در ایران که از گفت و گوی تلفنی با سعید نمکی وزیر بهداشت ایران کسب کرده بود منبع خبرگزاریهای داخلی ایران شد.
وزارت بهداشت ترکیه «هیأت علمی» ویژه ویروس کرونا تشکیل داد و تصمیمهای کلی بر مبنای مشورتی که از این هیئت اخذ میشد گرفته شد.
ترکیه اقدامات پیشگیری کننده و مقابله با گسترش ویروس کرونا را هفته ها پیش از مشاهده و اعلام رسمی رویت ویروس شروع کرد. برای مثال شهرداری های کلانشهرهایی همچون آنکارا و استانبول تعداد و سفرهای وسایل نقلیه عمومی شهر را برای کنترل فاصله اجتماعی افزایش دادند و یا جایگاه های رایگان مواد ضد عفونی کننده دست در اماکن پر تردد مثل ایستگاه های اتوبوس و مترو و اماکن توریستی قرار دادند.
وزارت بهداشت ترکیه در همان روزهای اولیه مشاهده ویروس کرونا تدابیر سفت و سختی را وضع کردند. ساعات کاری اماکن پرتردد مثل کافه ها و کلوپ های شبانه کمتر شد و ادارات دولتی حدالامکان به دور کاری روی آوردند. همچنین فخرالدین کوجا وزیر بهداشت کنفرانس های مطبوعاتی روزانه برگزار کرد و آمار کرونا با جزئیات و به طور شفاف در اختیار افکار عمومی قار گرفت. ترکیه از همان روزهای نخست بر کنترل تعداد بیماران در گروه های سنی پرخطر تمرکز کرد. ابتدا محدودیت های عبور و مرور برای شهروندان بالای 65 سال و زیر 18 وضع شد. پلیس، انتظامات محله ها و نیروهای انجمن های مردم نهاد غیر دولتی در این دوران به خصوص برای سالمندان و افراد نیازمند خدمات ویژه ای ارائه دادند. رسانه های گروهی اطلاع رسانی گسترده ای کردند و سعی شد فرهنگ عمومی برای پذیرش مقررات جدید در جامعه فراهم شود. البته از طرفی نیز جریمه نقدی هنگفتی معادل 3 هزار و 150 لیر ترکیه یعنی چیزی حدود 12 میلیون تومان برای نقض قانون منع رفت و آمد در نظر گرفته شد و به طور مرتب توسط پلیس نظارت شد. همچنین استفاده از ماسک در تمام ادارات و اماکن و وسایل نقلیه عمومی الزامی شد. اجبار برای استفاده از ماسک اگرچه ابتدا تنها محدود به اماکن عمومی؛ دولتی و وسایل نقلیه عمومی بود اما بعدا در شهرهای بزرگ و سپس کل ترکیه الزامی شد. نقض قانون استفاده و حتی استفاده صحیح به طوری که دهان و بینی پوشیده باشد نیز شامل جریمه نقدی 900 لیره ای معادل 3.5 میلیون تومانی شد. البته که مردم ترکیه نیز همچون تمام دنیا از تدابیر سخت کرونایی خسته شده اند و بعضا صحنه هایی از عدم رعایت در شبکه های مجازی جنجال آفرین میشود اما بنظر دولت و البته NGOها توانستند با اقدامات خود شرایط را قابل تحمل تر کنند. مثلا تقریبا در تمام ایستگاه های مترو ماسک رایگان ارائه میشود و محلول های ضد عفونی کننده به وفور در دسترس هست. در ابتدای شروع بحران مشکلاتی در تامین ماسک و مواد دیگر بهداشتی به صورت مقطعی ایجاد شد که دولت سریع وارد شد و برای مثال اقدام به ارسال ماسک رایگان به درب منزل متقاضیان کرد. تعیین نرخ ثابت یک لیر برای ماسک هم از تشکیل بازار سیاه و سوء استفاده های جلوگیری کرد.
ممنوعیت رفت و آمد با افزایش تعداد مبتلایان به تمام گروه های سنی در آخر هفته هم کشید. هفته های متمادی روزهای شنبه و یکشنبه ممنوعیت رفت و آمد سراسری در شهرهای بزرگ و شهرهایی که «هیأت علمی» ویژه ویروس کرونا وزارت بهداشت تعیین میکرد اجرا شد.
ترکیه همچنین در تعطیلات عید قربان که بسیار پر رفت و آمد طی می شود تدابیر سفت و سختی در پیش گرفت و حتی پیش و پس از عید را نیز ممنوعیت رفت و آمد وضع کرد. سپس تمام مراسم های عقد و عروسی و پارتی هم کلا یا تعطیل و یا تحت تدابیر ویژه اجازه انجام یافت.
ترکیه همچنین در اوج بحران کرونا در اروپا اقدام به انتقال شهروندان خود از اقسا نقاط دنیا به ترکیه کرد. در شرایطی که حمل و نقل جهانی عملا تعطیل شده بود ترکیه از 59 کشور مختلف بیش از 25 هزار شهروند خود را با پروازهای اختصاصی به کشور منتقل کرد. کلیه کسانی که خارج از مرزهای وارد ترکیه میشوند اعم از خارجی و یا شهروند ترکیه 14 روز در قرنطینه اجباری که از طرف دولت در خوابگاه های دانشجویی تعبیه شد اقامت کردند. تمامی این خدمات تا به حال رایگان بوده و درصد رضایت بالایی در بین شهروندان داشته است.
مرز ایران که از همان روزهای نخست با توجه به عود بیماری در ایران به صورت یک طرفه بسته شده بود نیز شامل اقدامات ویژه ای شد. وزارت بهداشت ترکیه شهروندان خود که در ایران بودند و قصد بازگشت داشتند در مرز کمپی برقرار کرد و پس از قرنطینه روزه و تستهای لازم اجازه ورود داد. این اقدامات در طرف ایران دچار ازدحام در شهرهای مرزی از جمله ماکو و بازرگان شده بود که در آن زمان در رسانه های ایران منعکس شد.
ترکیه تا کنون نزدیک 11 میلیون تست کرونا انجام داده که در نوع خود در جهان بی نظیر است و نقش مهمی در کشف و کنترل بیماری داشته. همچنین آمار فوت روزانه در حدود 2 ماه گذشته در حدود 50 نفر به ثبات نسبی رسیده است. سطح اعتماد عمومی به آمار اعلامی وزارت بهداشت نزد افکار عمومی اگرچه در ماههای اخیر کاهش قابل ملاحظه ای داشته اما روی هم رفته میتوان از همراهی و مشارکت مردم در رعایت تدابیر نتیجه گرفت که تعامل بسیار خوبی بین دولت و ملت در بحران کرونا بوده است.
امروز مهمترین مسائل پیش روی دولت در بحران کرونا بازگشایی مدارس است. دولت ترکیه تصمیم به آموزش از راه دور برای مدارس گرفت و تنها پایه اول ابتدایی آموزش حضوری با تدابیر خاص سال تحصیلی 2020-2021 را شروع کرد. اگرچه انتقادات جدی بر ناکافی بودن زیرساختهای آموزش از راه دور بر سیستم آموزش ترکیه وارد است ولی این کمبود بیشتر شامل نبود تبلت و تلفن هوشمند لازم در اقشار کم درآمد است و پوشش اینترنت مناسبی در تمام کشور موجود است. برای تامین تجهیزات لازم برای دانش آموزان نیازمند کمپینهای مختلف از سوی ان جی او ها و ارگان های دولتی آغاز شده و گامهای موثری در این زمینه برداشته اند.
حمایت دولت به لحاظ مادی از اصناف و کسبه شامل کمک هزینه اجاره و قبض بوده اما نارضایتی هایی در این زمینه نیز هست. صنعت توریزم ترکیه نیز همزمان با تمام دنیا دچار خسارت جدی شد. اما با کاهش محدودیتها و مدیریت قابل قبول پاندمی ترکیه آدرس نخست توریستهای خارجی از اقسا نقاط دنیا شد. در هفت ماهه نخست 2020 بیش از 5.5 میلیون توریست خارجی وارد ترکیه شد اما با این حال شاهد کاهش 77 درصدی به دلیل بروز پاندمی کرونا در صنعت توریزم ترکیه بودیم.