Podcast ten mówi o postawie krytycznej i krytyce jako powołaniu filozofii. W kulturze istnieją różne dyskursy krytyczne realizowane na przykład przez literaturę, sztukę, performans, różne postacie kontestacji, ekscentryczne style itd. Filozofia jest jedną z nich, lecz cechuje ją radykalizm. W filozofii kwestionuje się normy, praktyki poznawcze, moralne i społeczne z punktu widzenia pewnej wizji człowieka, którego podstawowym atrybutem jest właśnie zdolność do krytycznej refleksji. Nie ma tu jednak błędnego koła: krytycyzm nie jest bowiem samym negowaniem; posiada własny interes: jakość myślenia, rozumność sądu i racjonalność sądzącego. Dlatego filozoficzna krytyka nie kieruje się tylko na to, co nieznośne czy naganne; przeciwnie, jej częstym przedmiotem jest to, co dobre i akceptowane, o ile postrzegane jest jako nieugruntowane. Jest to zatem krytyka w imię jakości rozumienia i uzasadnienia, a nie w imię obrony jakiegoś światopoglądu, czy zestawu norm lub wartości.
Motywacją do podjęcia tych rozważań jest spostrzeżenie, że mamy dziś szereg wytworów kultury zwanych filozofią, które nie podejmują pracy krytycznej w wyżej wyłożonym sensie. Są albo ideologiami, albo przedstawiają dezyderaty moralne, albo zajmują się historią doktryn i pojęć, albo jedynie ujmują znane zagadnienia w technicznie nowy sposób. Funkcja krytyczna filozofii musi być przypominana i redefiniowana w każdej epoce. Paradygmatycznym przykładem filozofii krytycznej pozostaje dzieło Kanta.
Przedmiotem krytyki jest w nim przede wszystkim poznanie i moralność.
Celem nie jest tu zmiana przedmiotowych treści - z tym ludzie dają sobie radę bez filozofii - lecz danie im nowej podstawy. W podcaście omówieni zostaną myśliciele, którzy szczególnie podkreślali misje krytyczną filozofii: od Sokratesa, po Bachelarda, Horkheimera, Adorna, Habermasa, Spaemanna.
show less