3 APR 2024 · Ege'deki göçleri tarihi ve güncel etkileriyle tartıştığımız "Ege'yi Aşmak: Hareket Halindeki İnsanların Yüzyılı" podcast serimize tekrar hoş geldiniz. Mübadele kapsamına girmeyen, ama mübadelenin milliyetçi ruhundan fazlasıyla etkilenen gruplar hakkında konuşmaya devam ediyoruz. Geçen bölümde İmrozlu Rumların yaşadıklarını konuştuk. Bu bölümde ise Foti Benlisoy’u misafir ederek, dikkatimizi İstanbullu Rumlara çeviriyoruz. Foti, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Lisansüstü ve doktora çalışmalarını Boğaziçi Üniversitesi tarih bölümünde yürüttü. Uzun zamandır birçok yayınevinde ve dergide, çevirmen ve editör olarak çalışıyor. İstos Yayınevi’nin kurucularından biri olan Foti ile röportajı Mert Koçak yaptı. Merve Bakdur, bölümü İngilizce, Community Peacemaker Teams ise Yunanca olarak özetledi ve yorumladı.  Foti, konuşmasına İstanbullu Rumların yaşadığı nüfus erozyonun sebeplerini anlatarak başlıyor. 1942’de varlık vergisi, 1955’te 6-7 Eylül olayları, 1964’te Rum Sürgünü, 1974’te Kıbrıs’ın işgali gibi büyük tarihi olayların Rum nüfusunun azalmasında rol oynadığı su götürmez bir gerçeklik. Fakat Foti gündelik hayattaki ayrımcılık pratiklerinin de bu büyük olaylar kadar önemli olduğunun altını çiziyor. Nüfus erozyonunun sonuçlarına da değinen Foti, bu süreçte Rumların seküler ve milli liderlerini de kaybettiklerini anlatıyor. Tanzimat döneminde dini olmayan kurumların siyasete şekil verme sürecinin sekteye uğramasıyla Patrikhane’nin yeniden liderlik vasfı kazandığına değinen Foti, son olarak, Rumlar için İstanbullu olmanın anlamını ve bu kimliklerini nasıl koruduklarını anlatıyor.

19 MAR 2024 · Ege'deki geçmiş ve güncel göçleri tartıştığımız "Ege'yi Aşmak: Hareket Halindeki İnsanların Yüzyılı" podcast serimize tekrar hoş geldiniz! Geçmiş bölümlerde ailesinde mübadele geçmişi olanların hikayelerine kulak verdik. Bu bölümde ise mübadele kapsamına girmeyen, ancak mübadelenin milliyetçi ruhundan fazlasıyla etkilenen İmroz'da (Gökçeada) yaşananları konuşuyoruz. Bölümün konuğu Stelyo Berber. Kendisi İmroz doğumlu bir müzisyen. Uzun yıllarda Atina ve İstanbul’da yaşadıktan sonra İmroz’a dönüp, Aya Todori (Zeytinliköy) Rum İlkokulunda müzik öğretmenliği ve müdürlük yapmakta. Aynı zamanda İmroz Eğitim ve Kültür Derneği ile Rum kültürel mirasını yaşatmak için mücadele veriyor. Stelyo ile röportajı Noémi Lévy-Aksu yaptı. Ozan Mirkan Balpetek bölümü https://open.spotify.com/episode/1EMRYvObzjfPQEGnzPpIbz?si=2b041de1cb6745e0, Community Peacemaker Teams ise https://open.spotify.com/episode/7FxrPffVJixoUhnm2E8NUN?si=a7c110e941e34912olarak özetledi ve yorumladı. Mübadele yankıları yerlerinden edilenlerle sınırlı kalmadığı için, daha dolaylı şekilde etkilenen coğrafya ve öznelere de alan açmaya devam ediyoruz. Stelyo mübadele sonrası Rum nüfusun çok azaldığı İmroz’un geçmişini ve bugününü konuşuyor. 20. yüzyıl boyunca devam eden göç hareketinin ana sebeplerinden biri devletin politikaları ve bölgesel siyasi konjonktürün yankıları. Stelyo İmroz’u terk eden veya etmek zorunda kalan Rumların karşıladıkları zorluklara ve kısmen yok olan mülkiyet ve kültürel mirasına değiniyor. Aynı zamanda İmroz’un hafızasını aktarma biçimlerinden bahsediyor. Son olarak, kendisi gibi bu son yıllarda İmroz’a geri dönenlerin motivasyon, umut ve endişelerini dile getiriyor.

27 FEB 2024 · “Ege’yi Aşmak: Hareket Halindeki İnsanların Yüzyılı” podcast serimize tekrar hoş geldiniz. Hikayeleri Ege coğrafyasında silinmez bir iz bırakan göçmen ve mültecilerin adımlarını takip ettiğimiz yolculuğumuza devam ediyoruz. Bu bölümde Merih Erol ile birlikte, Ermeni Soykırımı’nın ardından 1920’li yıllarda Yunanistan’a sığınan Ermenileri konuşuyoruz. Merih ile https://open.spotify.com/episode/4ydQOElAUtROnQLJef7UIH?si=7f46ff8517c54be4 Noémi Lévy-Aksu yaptı. Ece Koçak Merih'in bölümünü Türkçe, Community Peacemaker Teams ise https://open.spotify.com/episode/3NMreVhiv3quC8OCDONkLr?si=ef67df757acd494e olarak özetledi ve yorumladı. Merih, göç tarihinin bu az araştırılmış yönüyle nasıl ilgilenmeye başladığını anlatıyor. O dönemde Yunanistan’a göç eden Ermenilerin motivasyonlarını ve vardıklarında karşılaştıkları sayısız zorluğu tartışıyoruz. Ayrıca bunun gibi tarihsel çalışmaların mülteci çalışmaları alanına sunabileceği karşılıklı faydaları ve bu yerinden edilmenin hatırasının genç nesil Yunanistanlı Ermeniler arasında nasıl hatırlandığını ve kimliklerini nasıl şekillendirdiğini inceliyoruz. Gelecek bölümler için küçük bir not: Bu bölümden itibaren mübadele anlaşmasına tabi olmasalar da mübadeleyi mümkün kılan koşullardan etkilenen topluluklara bakmaya başlayacağız. Takip eden bölümlerde İmrozlu ve İstanbullu Rumların deneyimine odaklanacağız.

13 FEB 2024 · Ege'deki geçmiş ve güncel göçleri tartıştığımız “Ege’yi Aşmak: Hareket Halindeki İnsanların Yüzyılı” podcast serimize tekrar hoş geldiniz! Ailesinde mübadele geçmişi olanların hikayelerine kulak verdiğimiz bir başka bölümle karşınızdayız. Bu bölümde konuğumuz Veli Başyiğit. Bir kültür çalışanı olan Veli, toplumsal hafıza, zorlu geçmişlerle yüzleşme, kültürel mirasın korunması ve bu konulara dair bilginin yaratıcı yollarla yaygınlaştırılmasına odaklanıyor. Veli ile görüşmeyi Mert Koçak yaptı. Bölümün https://open.spotify.com/episode/5rx1u7zgSKCZZv0odmHRk1?si=c477e888715a4989 yorumlamasını yine Mert Koçak, https://open.spotify.com/episode/0MKaGEzFnQ24nitT4JWWkk?si=a920f82967ad4b20 yorumlamasını ise Community Peacemaker Teams yaptı. Veli, ailesinin deneyimlemek zorunda kaldığı çeşitli zorunlu göçlerden bahsediyor. Bazı aile üyeleri, Birinci Dünya Savaşı öncesi Ege coğrafyasındaki gerginlikler ve çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilmiş. Diğerleri ise mübadele sonucunda Türkiye'ye gelmek zorunda kalmış. Veli, farklı sebepler ve şekillerle göçme etmenin ulus kimlik inşasına yansımaların da farklı olabileceğine dair önemli hikayeler paylaşıyor. Veli’nin anneannesi Türkiye’ye mübadele gibi görece yasal koruma sağlayan bir göç hareketi ile gelmediği için Türk olma vurgusunu daha çok yapıyor. Mübadele ile gelen dedesiyse Giritli kimliğini hayatta tutuyor; Yunancadan ve Yunan müziğinden vazgeçmiyor. Veli ayrıca ulus-devletlerin yok etmeye çalıştığı çeşitliliğe karşı, çok-kimlikli olmanın önemine de vurgu yapıyor. Göç sonrası ikinci ve üçüncü neslin Giritli olmayı nasıl farklı şekiller ve yöntemlerle yeniden ürettiğini anlatıyor: Yunan müziği dinleme ve yapma, Yunanca öğrenme, Girit yemekleri yapma, Girit’i ziyaret etme gibi…

30 JAN 2024 · Ege'de göçün tarihsel ve güncel seyrini araştırdığımız 'Ege'yi Aşmak: Hareket Halindeki İnsanların Yüzyılı’na tekrar hoş geldiniz! Bu bölümde, ailelerinde mübadil akrabaları olan/olmuş kişiler aracılığıyla Mübadele’yi, sonrasını ve günümüzdeki hafızasını anlamaya çalışacağız. Günümüz Yunanistan'ının son 100 yılda Mübadele’yi sonraki nesillere nasıl aktardığına ve tarihselleştirdiğine tanıklık ediyoruz. Emilia Salvanou ile yaptığımız bir önceki bölümün izinden giderek, Mübadele’nin yarattığı etkilerin bugün Yunanistan'da göçmenlerin karşılanmasında hala nasıl hissedildiğini keşfe çıkıyoruz. Bugün Thanos Skourtas ile söyleşiyoruz; kendisi Midillili ve aynı zamanda Legal Centre Lesvos’un bir parçası. Bize anne tarafından ninesi ve dedesinin hikayelerini anlatırken, bu hatıratın mirasıyla nasıl tanıştığını, neden buna dair daha fazla bilgi edinemediğini, ve kendi geçmişi ile bugün beraber çalıştığı göçmenlerin hikayeleri arasında nasıl bir ilişki kurduğunu dinleyeceğiz. Skourtas gani gönüllülük göstererek programı hem https://open.spotify.com/episode/2WGKZAvm8i5tmTzbwW1J9D?si=cc5637e3a1a74177 hem de https://open.spotify.com/episode/0CuR2ugZSnOLVzXSexf2uH?si=1ac1a3e32cbc40c1 olarak kaydetmeyi kabul etti. Skourtas ile görüşmeyi Ozan Mirkan Balpetek yaptı. Bölümün Türkçe özetini ve yorumlamasını ise Mert Koçak yaptı.

16 JAN 2024 · Ege’deki göçün tarihsel ve güncel seyrini takip ettiğimiz “Ege’yi Aşmak: Hareket Halindeki İnsanların Yüzyılı” serisine tekrar hoş geldiniz. Bu bölümde konuğumuz akademisyen Emilia Salvanou ile birlikte mültecilerin 1920’li yıllardaki, yani mübadele sonrası deneyimlerine odaklanıyoruz. Yunanistan’a vardıklarında yaşadıkları zorluklara ışık tutuyor, bu zorluklarla yüzleşme ve yeni hayatlar kurma konusundaki dirençlerini gözler önüne seriyoruz. Ayrıca, mübadil toplulukların deneyimleri ile sığınmacıların günümüzdeki mücadeleleri arasındaki paralellikleri araştırıyor, ötekilik, dışlanma ve günümüzdeki sosyal uyum zorlukları temalarını inceliyoruz. Emilia Salvanou ile olan görüşmeyi Noémi Lévy-Aksu yaptı. Bölümün dili https://open.spotify.com/episode/1g9NyumOgNek8SDchS3vw6?si=5527f4ea24aa45a3 olduğundan, Salvanou’nun anlattıklarını Merve Bakdur Türkçe, Community Peacemaker Teams’den dostlarımız ise https://open.spotify.com/episode/1Uma7lRYuJzaAnqdkomUaC?si=351bd5b706844c33 olarak özetledi ve yorumladı.

2 JAN 2024 · “Ege’yi Aşmak” serisinin ilk bölümüne hoş geldiniz! Bu bölümde Nüfus Mübadelesinin tarihini daha derinlemesine ele alıyoruz. Mübadeleye dahil edilecek toplulukların nasıl belirlendiğinden başlayarak, mübadelenin Ege'nin her iki kıyısında yarattığı sosyal ve kültürel etkileri kapsamlı bir bakış açısıyla irdeliyoruz. Ayrıca, mübadele sürecinin her iki kıyıda nasıl hatırlandığına ve bellekte nasıl yer ettiğine de değiniyoruz. Bölümün konuğu Noémi Lévy-Aksu. Görüşmeyi ise Mert Koçak yaptı. Bölümün dili https://open.spotify.com/episode/182RfGkw6AJL81uI8mJqAc olduğundan, Lévy-Aksu'nun anlattıklarını Merve Bakdur Türkçe, Community Peacemaker Teams’den dostlarımız ise https://open.spotify.com/episode/6SOEkOV3vPqH4ynlrs63Xg olarak özetledi ve yorumladı.

19 DEC 2023 · Serimizin açılış bölümü ile karşınızdayız. Bu bölümün amacı, dinleyicilerimize 100 yıl önce Yunanistan ve Türkiye arasında gerçekleşen 1923 Nüfus Mübadelesine dair kapsamlı arka plan bilgisi sağlamak. Öncelikle mübadeleye sebep olan tarihi ve siyasi gelişmeleri ve mübadelenin nasıl gerçekleştiğini anlatacağız. Sonrasında mübadele sürecinde din odaklı ulus kimliğinin öne çıktığını, Türklüğün ön şartının sünni İslama, Yunanlığın ise ortodoks hristiyanlığa inanma olduğundan bahsedeceğiz. Son olarak da 100 yıl boyunca iki ülkenin bu ulus kimlik anlayışına sadık kalma adına uyguladığı göç politikalarını kısaca anlatacağız. Bölüme dair sorularınız ve yorumlarınız için https://hafiza-merkezi.org email adresinden bize ulaşabilirsiniz.