Info
Dzisiaj będziemy mówić o wojnie secesyjnej czyli o wojnie domowej w Stanach Zjednoczonych. Historia USA jest dość krótka. Ten kraj powstał mniej więcej wtedy gdy Polska znalazła się pod zaborami. Tacy polscy żołnierze jak Kościuszko czy Pułaski walczyli w wojnie o niepodległość USA. To się działo w 18 wieku. Stany zjednoczone ogłosiły niepodległość w 1776 roku. Pierwszy rozbiór Polski to 1772. Minęło prawie sto lat i w 1861 wybuchła wojna secesyjna. W wojnie o niepodległość USA brali udział
...
See More
Kościuszko i Pułaski, a w tej wojnie, która wybuchła prawie 100 lat później brał udział inny sławny Polak - Włodzimierz Krzyżanowski.
Krzyżanowski urodził się w 1824 roku podczas zaborów. Urodził się w Wielkopolsce czyli w zaborze pruskim. Czy rodzina Krzyżanowskiego poddała się i zgodziła na to, że już nie ma Polski?
Polacy wciąż walczyli o niepodległość. Najpierw w 1815 razem z Napoleonem walczył ojciec Włodzimierza. Później gdy wybuchło powstanie listopadowe w 1830 walczył jego brat. Sam Włodzimierz walczył podczas powstania wielkopolskiego w 1846 roku. Prawie co 15 lat. Niestety każda z tych walk zakończyła się niepowodzeniem. Upadło też powstanie wielkopolskie w 1846, w którym brał udział Krzyżanowski. Zaborcy chcieli ukarać Polaków, którzy wzięli udział w tym powstaniu. Co zrobił Krzyżanowski?
Tak jak wcześniej Pułaski i inni walczyli w Polsce, ale po przegranej musieli uchodzić za granicę. Tak stało się również po tym powstaniu wielkopolskim z 1846 roku. Krzyżanowski i wielu innych Polaków wyjechało wtedy do USA.
Być może nigdy wcześniej nie słyszeliście o Krzyżanowskim, ale pewnie słyszeliście o jego sławnym kuzynie. Kiedyś będziemy musieli także nagrać odcinek o Chopinie, najsłynniejszym polskim pianiście. Dzisiaj jednak skupimy się na jego kuzynie Włodzimierzu Krzyżanowskim. Co najpierw musiał zrobić Krzyżanowski po przybyciu do USA?
Później został inżynierem i budował kolej. Poznał wtedy generała Burnett oraz jego córkę Caroline, z którą się później ożenił. Przenieśli się razem do Waszyngtonu, gdzie Krzyżanowski założył własną firmę. Krzyżanowski zainteresował się polityką. W USA były wtedy dwie wielkie partie, które istnieją do dzisiaj. Wstąpił też do partii republikańskiej. W 1860 roku wspierał Abrahama Lincolna, który chciał zostać prezydentem.
W 1860 roku w USA odbywała się walka wyborcza. Te dwie partie walczyły o to, aby ich człowiek dostał najwięcej głosów i został prezydentem. Niestety taka walka o głosy przerodziła się później w prawdziwą walkę. Dlaczego? Wybory w USA w 1860 roku wygrała partia republikańska i prezydentem w 1861 roku został Abraham Lincoln. Wszyscy wiedzieli, że ten prezydent nie lubi niewolnictwa. Głosowali na niego głównie ludzie z północy z partii republikańskiej, a przeciwko niemu głosowali ludzie z południa z partii demokratycznej. Gdy południe i demokraci przegrali postanowili odłączyć się od północy. Dlatego o tej wojnie często się mówi jako o wojnie północy z południem.
Dlaczego doszło do wojny? Wygrał Lincoln, który nie lubił niewolnictwa, a więc stany, które przegrały postanowiły się odłączyć i założyły konfederację. Dlatego południe nazywa się także konfederacją. A północ chciała pozostać w unii dlatego ich nazywa się unionistami. Nie martwcie się jeżeli nie pamiętacie tego wszystkiego. Najważniejsze aby pamiętać, że północ chciała uwolnić niewolników, a południe nie. Co zrobił Krzyżanowski?
Jak już mówiliśmy przed chwilą Krzyżanowski wspierał Lincolna i jego partię republikańską w walce wyborczej. Teraz postanowił też wesprzeć Lincolna w prawdziwej walce, którą zaczęli południowcy. Krzyżanowski nie służył wcześniej w amerykańskiej armii, tak więc dostał najniższy stopień czyli został szeregowcem w wojsku amerykańskim. Wtedy wydarzyło się jednak coś, co przyniosło mu później awans.
Krzyżanowski namówił wielu Polaków. Być może swoich kolegów, z którymi walczył razem jeszcze w Polsce podczas powstania wielkopolskiego. Namówił ich aby wstępowali jak on do armii unii czyli północy. Stworzył oddział, który bardzo się przydał. Konfederaci zaatakowali stolicę USA czyli Waszyngton. Właśnie Krzyżanowski i jego oddział obronili Waszyngton.
Ale jak się nazywał oddział Krzyżanowskiego? Oddział Krzyżanowskiego oficjalnie nazywał się: 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku, ale wszyscy mówili na niego Legion Polski. Ale czy byli w nim sami Polacy?
W tym legionie byli Niemcy, Duńczycy, Rosjanie, Włosi i Francuzi, ale najwięcej żołnierzy było Polakami. Dlatego właśnie ten 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku nazywano Legionem Polskim. Oprócz tego tym pułkiem dowodził Polak - kapitan Krzyżanowski. Został awansowany z szeregowca od razu na kapitana, bo zorganizował ten oddział i obronił stolicę.
Krzyżanowski brał udział w wielu bitwach w czasie wojny secesyjnej. Można by wymienić choćby bitwy pod Bull Run czy Fredericksburgiem. Ale jak długo trwała ta wojna i jaka bitwa była najważniejsza?
Wojna secesyjna trwała przez 5 lat. Wybuchła w 1861 roku, a skończyła się w 1865 roku. Najważniejsza bitwa czyli bitwa pod Gettysburgiem rozegrała się w połowie wojny czyli w 1863 roku. Wojna secesyjna była wojną domową? Co to znaczy?
Podczas wojny domowej nie walczy się z wrogiem z zewnątrz, ale z wrogiem we własnym kraju. Amerykanie walczyli tam z innymi Amerykanami. Często bywało tak, że jeden brat walczył po stronie północy, a drugi brat po stronie południa. W odcinku 54 mówiliśmy o Tadeuszu Kościuszce. Zbudował on w USA twierdzę West Point. Później ta twierdza została zmieniona w szkołę wojskową. Wszyscy dowódcy z wojny secesyjnej uczyli się kiedyś w tamtej szkole i bardzo dobrze się znali. Generałowie, którzy spotykali się na polu bitwy pamiętali się ze szkolnej ławki. Spróbujcie sobie wyobrazić, że kolega z którym teraz chodzicie do klasy (albo nawet siedzicie w jednej ławce) kiedyś mógłby być waszym wrogiem. Taka jest właśnie wojna domowa i tak było także podczas bitwy pod Gettysburgiem.
W USA było dużo imigrantów, nie tylko z Polski, ale także np. z Irlandii. Tak więc podczas bitwy pod Gettysburgiem zdarzało się, że irlandzki oddział po stronie północy walczył z irlandzkim oddziałem po stronie południa. Czy Polacy też byli po obu stronach?
W czasie bitwy pod Gettysburgiem Krzyżanowski bronił wzgórza, które po angielsku nazywa się Cemetery Hill. Było to najważniejsze miejsce na polu bitwy, a to z trzech powodów. Po pierwsze było to nagie wzgórze z którego widać było całą okolicę i można było na nim ustawić armaty, aby strzelać we wszystkich kierunkach. Po drugie ze wzgórza prowadziła droga do stolicy do Waszyngtonu. Oraz po trzecie inna droga ze wzgórza prowadziła do magazynów unii. Dzięki temu, że wzgórze zajęła unia czyli żołnierze z północy to mogli wszystko widzieć, strzelać z armat we wszystkich kierunkach. Bronili też dróg: jednej do stolicy, a drugiej do magazynów. Gdyby konfederaci czyli południe zdobyło tę górę to oni ostrzeliwaliby żołnierzy unii. Oni mogliby też pójść zająć stolicę czyli Waszyngton. Konfederaci na wzgórzu przeszkadzaliby też w transporcie jedzenia i amunicji z magazynów północy. Tego wzgórza broniło 17 tysięcy żołnierzy unii, między innymi Krzyżanowski i jego Polski Legion, ale atakowało ich 27 tysięcy żołnierzy południa. Pierwszego dnia konfederaci zdobyli nawet fragment wzgórza. Krzyżanowski został ranny, ale pomimo tego na drugi dzień odbił wzgórze i bronił go przez cały czas bitwy czyli przez 3 dni.
To tylko jedna bitwa, w której brał udział Krzyżanowski i Polski Legion podczas 5 lat wojny secesyjnej. Niestety nie wszyscy docenili to co robił Krzyżanowski.
Prezydent Lincoln docenił wysiłki Polaka i mianował go generałem, ale kongres tego nie przyjął. Krzyżanowski jednak poczekał i po wojnie awansował do stopnia generała brygady.
Wojna secesyjna skończyła się zwycięstwem północy i prezydenta Lincolna po pięciu latach w 1865 roku. Lincoln nie czekał jednak do końca wojny z ogłoszeniem wolności dla niewolników na południu. Ogłosił to zaraz po wygranej bitwie pod Gettysburgiem czyli w połowie wojny, w 1863 roku.
A co Krzyżanowski
2 years ago
#abraham, #domowa, #gettysburg, #kościuszko, #krzyyżanowski, #lincoln, #niewolnictwo, #secesyjna, #westpoint, #wojna
Discover more
Search
