29 SEP 2022 · بسیاری از ایرانیان در دهه‌های اخیر به قصد زندگی بهتر کشور خود را ترک کرده‌اند. در ماه‌های اخیر اما این مهاجرت‌ها به خصوص در میان نخبگان افزایش بسیاری یافته است. اردشیر گراوند رئیس سابق مرکز رصد اجتماعی کشور اخیرا ضمن اشاره به افزایش ۱۸ برابری آمار مهاجرت که از سوی مرکز پایش مهاجرت منتشر شده، گفته: «این‌ها جدای از کسانی هستند که سودای مهاجرت دارند، اما توان و امکانات این کار را ندارند.» میزان بالای مهاجرت از ایران را با توجه به ریشه‌های آن چگونه می‌توان دسته‌بندی کرد؟ آیا در شرایط امروز ایران از بین بردن علت‌های مهاجرت ممکن است؟

28 SEP 2022 · افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تحصیل دانش‌آموزان در ایران، باعث شده تا این روزها فریاد اعتراض خانواده‌ها بیش از پیش به گوش برسد. تا حدی که اکنون تنها هزینه خرید لوازم‌التحریر برای یک دانش‌آموز تقریبا به معادل یک‌سوم حقوق کارگران رسیده است. وزیر آموزش و پرورش اما اخیرا در گفت‌وگویی مدعی شده بیش از پنجاه درصد دانش‌آموزان ایران اصلا هزینه‌ای برای تحصیل پرداخت نمی‌کنند. در این شرایط گوش اگر گوش مسئولان و ناله اگر ناله مردم است، آنچه البته به جایی نرسد، در ایران، فریاد است. این سیر صعودی افزایش هزینه‌ها و عدم توان خرید از سوی والدین و بی‌توجهی مسئولان، بسیاری از دانش‌آموزان را ناچار به ترک تحصیل کرده است؛ تاجایی‌که آمارهای رسمی در ایران نشان می‌دهد که میزان ترک‌تحصیل دانش‌آموزان به حدود سه‌برابر رسیده است.‌

27 SEP 2022 · پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی و طی سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی و عقیدتی در ایران به صورت فراقانونی اعدام و در اماکن بی نام و نشان دفن شدند. با گذشت چند دهه از زمان وقوع این قتل‌عام‌ها تلاش‌های متعددی توسط نهادهای امنیتی برای از بین بردن این قبیل اماکن ازجمله گورستان خاوران و گلستان جاوید مشاهده شد. از این رو تلاش برای شناسایی و حفظ این مکان‌ها به مثابه حفظ سندی از جنایت علیه بشریت به هدف دادخواهی و مجازات آمرین و عاملین واقعه دارای اهمیت است. پس از خردادماه امسال و دیوارکشی و نصب دوربین در گورستان خاوران و گلستان جاوید، بار دیگر این موضوع پرسش‌ها و نگرانی‌هایی را در بین خانواده‌ها به وجود آورد. برای حفظ خاوران چه راهکارهایی در عرصه بین‌الملل وجود دارد؟ نقش نهادها و سازمان‌های حقوق بشری در این میان چگونه است؟

22 SEP 2022 · در جمهوری اسلامی، تسلط بر بدن زنان، از نوع و میزان حضور آنها در جامعه گرفته تا انتخاب نوع پوشش آنها ازجمله موضوعات اصلی در سیاستگذاری‌های حاکمان به حساب می‌آید. این نگاه حاکمیت به زنان در جمهوری اسلامی طی چهار دهه‌ی اخیر همواره با سرکوب گسترده همراه بوده است. از همان ابتدا و زمانی که روح‌الله خمینی در ۱۶ اسفند ۵۷ گفت زنان باید با «حجاب اسلامی» بیرون بیایند، زنان در سراسر ایران شعار «ما انقلاب نکردیم تا به عقب برگردیم» سر دادند و با پوشش اجباری مخالفت کردند. حکومت اما کماکان راه تحمیل حجاب بر زنان را در پیش گرفت و از شعار «یا روسری یا توسری» به گشت‌های ارشاد یا خودروهایی که بر آنها نوشته شده پلیس امنیت اخلاقی رسید. زنان اما در سال ۱۴۰۱ با در نظر گرفتن آنچه در این چند دهه بر آنها رفته، از «گشت ارشاد» با عنوان «گشت کشتار» یاد می‌کنند و پیشتاز اعتراضات این روزها در خیابان‌ها در واکنش به قتل #مهسا_امینی توسط گشت ارشاد شده‌اند.

21 SEP 2022 · در شرایطی که کسی به دست نیروهای حکومتی یا وابسته به حکومت بازداشت یا ربوده شده و سرنوشت یا محل نگهداری‌اش معلوم نباشد و اطلاعاتی درباره او منتشر نشود، آن فرد "ناپدیدشده قهری" نامیده می‌شود. شمار زیادی از مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی از دهه ۶۰ تا به امروز قربانی ناپدیدسای قهری شده‌اند. شهروندان بهائی در ایران نیز یکی از اصلی‌ترین قربانیان ناپدیدسازی قهری در ایران هستند. از این میان، سازمان ملل متحد تا به امروز نام و پرونده ۵۱۸ نفر از کسانی را که در جمهوری اسلامی ایران به شکل قهری ناپدید شده‌اند ثبت کرده است. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی تاکنون به کنوانسیون بین‌المللی حمایت از کسانی که با توسل به زور ناپدید شده‌اند، نپیوسته و همچنان برای حذف مخالفانش از این شیوه امنیتی استفاده می‌کند.

20 SEP 2022 · طی چهار دهه اخیر بسیاری از فعالان سیاسی، مدنی و حقوق بشری که با اتهامات مختلف در زندان‌های جمهوری اسلامی تحمل حبس می‌کردند، در دوران حبس خود به بهانه‌های مختلف با پرونده‌سازی‌های جدید مواجه شده‌اند. اما این روند طی ماه‌های اخیر به شکل چشم‌گیری شدت گرفته است. این پرونده‌سازی‌ها با چه بهانه‌هایی انجام می‌شود؟ چه کسانی در روند این پرونده‌سازی‌ها برای زندانیان دخیل هستند؟ آیا این پرونده‌سازی‌ها توانسته باعث توقف فعالیت‌های زندانیان در مسیر بیان مطالبات و تحقق خواسته‌هایشان شود؟

15 SEP 2022 · پس از بهمن ۱۳۵۷ و روی کار آمدن جمهوری اسلامی شعار بانکداری اسلامی و عملیات بانکی بدون ربا در دستور کار نظام بانکی کشور قرار گرفت. مجلس شورای اسلامی ایران در سال ۱۳۶۲ قانونی را با عنوان قانون عملیات بانکی بدون ربا تصویب کرد که از سال ۱۳۶۳ اجرایی شد. درحالی‌که جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته یکی از بالاترین نرخ‌های بهره بانکی را داشته، اکنون با تشکیل شورای فقهی به نام بانکداری اسلامی و سلب اختیار از بانک مرکزی قرار است در هر بانک یک ناظر شرعی داشته باشد. آیا یک سیستم بانکداری مدرن می‌تواند اسلامی باشد؟ طرح بانکداری اسلامی بر چه پایه و اصولی قرار است بنا شود و هدف از اجرای آن چیست؟

14 SEP 2022 · سوخت‌بران کسانی هستند که با پای پیاده، سوار بر موتورسیکلت یا به وسیله خودرو میزان اندکی سوخت به یکی از کشورهای همسایه منتقل می‌کنند. جمهوری اسلامی مدعی است افراد سودجو برای کسب منافع شخصی خود دست به انجام این کار می‌زنند و آن را قاچاق می‌نامد. به همین سبب، این رفت‌وآمدها گاه به قیمت جان تمام می‌شود و سالانه ده‌ها نفر از این شهروندان در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان در پی تیراندازی ماموران انتظامی و امنیتی جان خود را از دست می‌دهند.

13 SEP 2022 · ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، در بیش از چهار دهه که از حیات نظام جمهوری اسلامی گذشته در منسب‌های مختلف و در بسیاری از اشکال نقض حقوق بشر مسئولیت داشته است. او به عنوان یکی از اعضای اصلی “هیئت مرگ” که در اعدام دسته‌جمعی هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷ نقش اساسی داشت شناخته می‌شود. منتقدان رئیسی به همین سبب از او به‌عنوان "آیت‌الله قتل‌عام" و "آیت‌الله اعدام" یاد می‌کنند. آیت‌الله حسینعلی منتظری، قائم مقام وقت رهبر جمهوری اسلامی در سال ۶۷ نیز آقای رئیسی را یکی از مجریان “بزرگترین جنایت جمهوری اسلامی” نامیده بود.

8 SEP 2022 · اعضای جامعه ال‌جی‌بی‌تی در ایران از نظر جمهوری اسلامی تنها در ترنس‌های زن و مرد خلاصه می‌شود و در چنینی شرایطی قوانین به تضییع‌کننده‌ی حقوق این قشر از جامعه تبدیل شده است. از سوی دیگر نفرت‌پراکنی علیه همجنس‌گرایان بارها از زبان مقام‌های جمهوری اسلامی شنیده شده و مجازات‌های شدید علیه آنها هم به موازات این همجنس‌گراستیزی همیشه برقرار بوده است. از علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی گرفته که همجنسگرایی را «شرم‌آور» و «بر خلاف مصلحت و خلقت بشر» خواند؛ تا محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد روسای جمهور سابق، تا ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فعلی، همه علیه همجنس‌گرایان نفرت‌پراکنی کرده‌اند. این‌ها درحالی‌ست که جمهوری اسلامی ایران بیانیه حقوق بشر سازمان ملل را که در آن تاکید شده باید مانع نقض حقوق افراد به دلیل جنسیت، ملیت یا عقاید آنها شد، امضا کرده است.